Spór o ekshumacje

Sprawa jest delikatna i wymaga szacunku. Prokuratura zdecydowała, że zostaną przeprowadzone ekshumacje wszystkich niespopielonych ciał ofiar katastrofy smoleńskiej. Jak tłumaczy - sekcje zwłok mają pomóc w określeniu przyczyn śmierci ofiar, a także katastrofy smoleńskiej. Część rodzin nie zgadza się na ekshumacje. Nie życzą sobie zakłócania spokoju zmarłych. Część uważa, że wszystko już zostało wyjaśnione i nie ma potrzeby przeprowadzać ekshumacji. Niektórzy wprost twierdzą, że cała operacja ma podłoże polityczne – chodzi o szukanie dowodów, że doszło do zamachu, a przy takiej motywacji oskarżają obóz rządzący, że chce zbezcześcić szczątki zmarłych.

Z drugiej strony są rodziny, które od sześciu lat domagają się ekshumacji, przede wszystkim, aby potwierdzić, że w grobie znajdują się zwłoki ich bliskich. Wynika to z faktu, że doszło do zamiany ciał. Dotychczas odbyło się dziewięć ekshumacji i tylko w trzech przypadkach były w grobach właściwe szczątki. Żona jednej z ofiar mówi, że gdy modli się nad grobem męża, ciągle zadaje sobie pytanie czy to jego zwłoki znajdują się w grobie. Dla innych ważny jest też motyw poznania prawdy o okolicznościach tragedii, gdyż uważają, że dotychczasowe ustalenia są nieprawdziwe.

Mamy więc do czynienia z dwoma stanowiskami rodzin w sprawie, która jest bardzo delikatna. Prokuratura ma prawo przeprowadzić ekshumacje nie pytając się o zgodę rodzin. Cały problem wynika z poważnego zaniedbania, zresztą jednego z wielu, prokuratorów, którzy prowadzili śledztwo zaraz po katastrofie. Oni mieli obowiązek uczestniczyć w sekcjach przeprowadzanych przez Rosjan w Moskwie, a ponieważ nie zrobili, powinny się one odbyć ponowne w Polsce. Tymczasem przedstawiciele ówczesnego rządu twierdzili, że to niemożliwe. Była to nieprawda. Gdyby wówczas postąpiono zgodnie z prawem, nie byłoby teraz problemu. Jednak prawo nie może być bezduszne, prokurator ma możliwość odstąpienia od ekshumacji. Dlatego być może należy w pierwszym rzędzie ekshumować szczątki tych ofiar, których rodziny nie zgłaszają zastrzeżeń. A potem, w zależności od wyników, podjąć decyzję czy istnieje konieczność sekcji pozostałych szczątków.

Na pewno najważniejsze jest poznanie prawdy o tym, co się zdarzyło w Smoleńsku, jeśli są do tego potrzebne ekshumacje szczątków ofiar to jak najbardziej należy je przeprowadzić. Jednak trzeba też mieć na względzie wrażliwość części rodzin i gdy to nie będzie konieczne, oszczędzić im kolejnej traumy.