Smak Bóstwa – oferta dla każdego?

Syr 1, 1-10

Jest Jeden mądry (Syr 1, 8)

„Korzeń mądrości komuż został objawiony, a dzieła jej wszechstronnych umiejętności któż poznał?”. Czyżby retoryczne pytania, jakie stawia dziś autor Mądrości Syracha, miały powiedzieć nam, że próżny jest nasz wysiłek i zgłębianie tajemnic świata, bo i tak nasz rozum skazany jest na kapitulację? O żadnej kapitulacji nie ma mowy, ani o żadnym wykluczeniu z uczestnictwa w Bożej mądrości. Przeciwnie, dzisiejsze czytanie wieńczy zapewnienie: „To Pan ją stworzył, przejrzał, policzył i wylał ją na wszystkie swe dzieła, na wszystkie stworzenia jako swój dar, a tych, co Go miłują, hojnie w nią wyposażył”.

Echo tej dobrej nowiny o ludzkim rozumie znajdziemy u św. Tomasza z Akwinu w jego Sententia libri Metaphysicae. Doktor Anielski mówi o maksymalizmie poznawczym, który polega nie tyle na zjedzeniu wszystkich rozumów i na zebraniu wszelkiej możliwej wiedzy o wszystkich bytach, ile na poznaniu tego, co we wszystkich bytach jest powszechne. A to dla Tomasza jest równoznaczne ze znajomością wszystkiego. Maksymalizm poznawczy oznacza również sięganie rozumem po to, co nie jest dostępne zmysłom. A te rzeczywistości (jak już dopowiadają komentujący Tomasza tomiści), niedostępne zmysłom, są najbardziej powszechne. Ale też często pozostają poza naszym zasięgiem. Nie dlatego, że rozum nie jest w stanie ich dosięgnąć, tylko dlatego, że nie wykorzystujemy maksymalnie możliwości rozumu, pozostając na poznaniu zmysłowym. Pewnie dlatego św. Tomasz, układając modlitwę o dar mądrości, zakończył ją prośbą: „dawaj mi smak Bóstwa i dobrego człowieczeństwa”. Poznanie istoty rzeczy ma w sobie pierwiastek Boskości. I zarazem jest najbardziej ludzkie.

„Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył…”