Wojna ich zabiła, nie złamała

Ksiądz Józef Pawłowski, rektor seminarium duchownego w Kielcach został aresztowany 10 lutego 1941 roku. W czasie wojny był proboszczem katedry (od listopada 1939 r.). Prowadził duszpasterstwo oparte na posłudze miłosierdzia. Także jako wychowawca w seminarium troszczył się o najbiedniejszych alumnów. „Dzielił się z klerykami wszystkim, co posiadał: sutanną, bielizną, butami i osobistymi pieniędzmi” – wspominał jeden z jego wychowanków, ks. Władysław Czeluśniak^[1] . Gdy wybuchła wojna, jego postawa się nie zmieniła. „Gdy nastała wojna, widziałam ks. Pawłowskiego jak opiekował się nędzą ludzką, całe fale ludzi koło niego się cisnęły, a on chciał być wszystkim dla wszystkich. Chleb kroił i wszystkie posługi czynił dla każdego z osobna. Starał się dla nich o przepustki, by mogli powrócić do swoich stron i domów. Pisał podania, by im ułatwić i rozwiązać ile się tylko dało trudności” – relacjonowała siostra albertynka Kaliksta Gwóźdź prowadząca przytułek dla ubogich^[2].

Ksiądz Pawłowski był przejęty losem jeńców wojennych, postarał się więc o nominację na kapelana Polskiego Czerwonego Krzyża. Dzięki temu mógł dostarczać potajemnie żywność do obozów. Organizował też pomoc dla Żydów. Ta działalność, jak również przepełnione patriotyzmem kazania, ściągnęły na niego uwagę nazistów. Wydano na niego wyrok śmierci, a 9 stycznia 1942 roku stracono przez powieszenie w Dachau. „Musimy to przyjąć, to nasza Golgota” – mówił współwięźniom.