Jan Paweł II i integracja Europy

Jako program dla chrześcijańskiej Polski w Europie potraktowano w świecie papieskie słowa wypowiedziane do rodaków podczas ostatniej pielgrzymki do Polski, w sierpniu 2002 r. Niespełna rok przed podpisaniem przez nasz kraj Traktatu akcesyjnego (kwiecień 2003), Jan Paweł II zachęcał Polaków do zachowania tożsamości narodowej, kulturowej i religijnej. Mówił o tym także rozstając się z Polską, już na lotnisku w podkrakowskich Balicach: „Niech zapanuje duch miłosierdzia, bratniej solidarności, zgody i współpracy oraz autentycznej troski o dobro naszej Ojczyzny. Mam nadzieję, że pielęgnując te wartości, społeczeństwo polskie – które od wieków przynależy do Europy – znajdzie właściwe sobie miejsce w strukturach Wspólnoty Europejskiej i nie tylko nie zatraci własnej tożsamości, ale ubogaci swą tradycją ten kontynent i cały świat”. Francuski dziennik „Le Monde” podkreślał, że "Papież czyni z chrześcijańskiej Polski wzorzec dla Europy w budowie". Zwracając uwagę, że także podczas Mszy na Błoniach papież umieścił w centrum Unii jej wymiar duchowy, gazeta oceniła, iż "Kraków stał się na jeden dzień punktem odniesienia dla całej Europy".

Na czym polegała duchowa potęga chrześcijańskiej Europy, którą Jan Paweł II stawiał przed oczyma współczesnym pokoleniom? Co konkretnie złożyło się na jej bogactwo? Bardzo konkretną odpowiedź na to pytanie dał papież u schyłku pontyfikatu w książce „Pamięć i tożsamość”: „Kraje Europy Zachodniej mają najdłuższą tradycję chrześcijańską. W krajach tych kultura chrześcijańska osiągnęła swoje szczyty. Ich narody ubogaciły Kościół wielką ilością świętych. W Europie Zachodniej powstały wielkie dzieła sztuki: majestatyczne romańskie i gotyckie katedry, a potem barokowe bazyliki, malarstwo Giotta, Fra Angelica, niezliczonych artystów XV i XVI wieku, rzeźby Michała Anioła, kopuła Bazyliki św. Piotra i Kaplica Sykstyńska. Tu ujrzały światło sumy teologiczne, a wśród nich najwspanialsza Suma św. Tomasza z Akwinu; tu ukształtowały się najwyższe tradycje chrześcijańskiej duchowości, dzieła mistyków i mistyczek w krajach germańskich, pisma św. Katarzyny ze Sieny we Włoszech, św. Teresy z Ávila i św. Jana od Krzyża w Hiszpanii. Tu narodziły się potężne zakony monastyczne, poczynając od zakonu św. Benedykta, którego można śmiało nazwać ojcem i wychowawcą całej Europy, i zasłużone zakony żebracze, a wśród nich franciszkanie i dominikanie, aż do zgromadzeń Reformy katolickiej i wieków późniejszych, które przyniosły tyle dobra w Kościele”.

***

Fragment książki "1001 rzeczy, które warto wiedzieć o Janie Pawle II", Wydawnictwo M