Błogosławiony Papież o polskiej wolności

Pamiętam Msze za ojczyznę w latach 80. ub. wieku. 13. dnia każdego miesiąca, a szczególnie 13 grudnia, gromadzili się w świątyniach wierzący, ale i niewierzący. Kościół był wówczas jedyną przestrzenią wolności. Z palcami podniesionymi w górę w kształcie litery „V” ludzie śpiewali: „Ojczyznę wolną racz nam wrócić, Panie”. Przyszedł rok 1989. Msze za ojczyznę odprawiano nadal, ale nie były one już tak tłumne, a pewna część tych, którzy dawniej w nich uczestniczyli, stwierdziła, że Kościół nie tylko nie jest już oazą wolności, ale tej wolności wręcz zagraża, gdyż „chce państwa wyznaniowego”.

Mimo wszystko wierni zaczęli śpiewać: „Ojczyznę wolną pobłogosław, Panie”. I oto dziś, po ponad 20 latach od „upadku komuny”, już nie 13., ale 10. dnia każdego miesiąca, podczas Mszy i manifestacji wielu powraca do sformułowania: „… racz nam wrócić, Panie”. Niektórzy mówią, że to skandal i obraza dla tych, którzy wywalczyli nam wolność. Inni widzą to inaczej, tak jak pewna internautka, która napisała: „Owszem, ja od tej chwili też będę śpiewać »Ojczyznę wolną racz nam wrócić, Panie«. Nie czuję, abym pluła w twarz bohaterom walczącym o wolność, wprost przeciwnie, jestem im to winna, abym takiej Polski nie nazywała wolną”. Spór o rozumienie wolności trwa, zaostrza się.

O wolności mówił często do Polaków Jan Paweł II. W roku 1983, w czasie pierwszej pielgrzymki do Polski po wprowadzeniu stanu wojennego, papież ze szczytu Jasnej Góry nauczał: „Tutaj też nauczyliśmy się tej podstawowej prawdy o wolności narodu: naród ginie, gdy znieprawia swojego ducha – naród rośnie, gdy duch jego coraz bardziej się oczyszcza; tego żadne siły zewnętrzne nie zdołają zniszczyć!”. To była wielka katecheza o byciu wewnętrznie wolnym w czasach zewnętrznego zniewolenia. Ojciec Święty wskazywał, że z tej wolności ducha może narodzić się upragniona wolność narodu i państwa. „O Jasną Górę też opierała się – podkreślał papież – nadzieja narodu oraz wytrwałe dążenie do odzyskania niepodległości, wyrażane w słowach: Przed Twe ołtarze zanosim błaganie »Ojczyznę wolną racz nam wrócić, Panie!«”. Nauczanie Jana Pawła II pomagało nam w tamtym okresie znajdować w sobie wolność wewnętrzną i mieć nadzieję na wyzwolenie zewnętrzne.

Wydawałoby się, że pierwsza po 1989 roku pielgrzymka papieża do Polski powinna być jednym wielkim świętowaniem odzyskanej wolności. Po części była, ale w słowach Ojca Świętego do nas pojawiło się zatroskanie o kształt i los dopiero co odzyskanej wolności. Jan Paweł II, odwołując się do Dekalogu, przestrzegał: „Wolność jest trudna, trzeba się jej uczyć, trzeba się uczyć być prawdziwie wolnym, trzeba się uczyć być wolnym tak, ażeby nasza wolność nie stawała się naszą własną niewolą, zniewoleniem wewnętrznym, ani też nie stawała się przyczyną zniewolenia innych” (Płock 1991). Nie wszystkim takie słowa się podobały.