Kościół a transplantacja narządów

W mediach społecznościowych pojawił się ostatnio apel działaczki ruchów antyszczepionkowych Justyny Sochy o masowe zgłaszanie się do Centralnego Rejestru Sprzeciwów. Zarządza nim Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant” – państwowa jednostka podlegająca Ministrowi Zdrowia. Rejestr ten gromadzi deklaracje osób, które wyraziły sprzeciw wobec pobrania po śmierci ich komórek, tkanek i narządów do przeszczepienia innym osobom.

W swoim apelu Socha twierdzi, że organy do transplantacji "pobierane są za życia z fałszywymi orzeczeniami pseudokomisji". Powołuje się też na wypowiedzi specjalisty rehabilitacji prof. Jana Talara, znanego ze sceptycznego podejścia wobec praktyk orzekania śmierci mózgowej i podejmowania na tej podstawie decyzji dotyczących transplantacji organów. Za swoje wypowiedzi stawał on nawet przed okręgowym rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej lekarzy.

W 2018 r. prof. Talar wziął udział w zorganizowanej przez KAI debacie „Lekarz w służbie życia”. Mówił wówczas m.in. o „demoralizacji lekarzy”, którzy podejmują decyzje bez należytych podstaw prawnych i medycznych. Wyraził też opinię, że orzekanie śmierci mózgu przez lata pozbawione było dostatecznych podstaw prawnych, a transplantologia jest dziedziną, która wciąż wymaga wielu doprecyzowań medycznych, aby nie dochodziło w niej do nadużyć.

Dawstwo organów - wyraz solidarności

Stanowisko Kościoła katolickiego w kwestii transplantacji narządów jest od lat jasne i powtarzane w wielu dokumentach. Innymi słowy, Kościół popiera przeszczepianie narządów w celu ratowania zdrowia i życia ludzkiego. Warunkiem koniecznym jest tutaj dobrowolność i bezinteresowność podarowania bliźniemu swoich organów.

Katechizm Kościoła Katolickiego stwierdza: "Przeszczep narządów zgodny jest z prawem moralnym, jeśli fizyczne i psychiczne niebezpieczeństwa, jakie ponosi dawca, są proporcjonalne do pożądanego dobra biorcy. Oddawanie narządów po śmierci jest czynem szlachetnym i godnym pochwały; należy do niego zachęcać, ponieważ jest przejawem wielkodusznej solidarności. Moralnie nie do przyjęcia jest pobranie narządów, jeśli dawca lub jego bliscy, mający do tego prawo, nie udzielają na to wyraźnej zgody. Jest rzeczą moralnie niedopuszczalną bezpośrednie powodowanie trwałego kalectwa lub śmierci jednej istoty ludzkiej, nawet gdyby to miało przedłużyć życie innych osób". (KKK, 2296).

Do zagadnienia transplantacji odnosi się m.in. Nowa Karta Pracowników Służby Zdrowia, opublikowana w 2016 r. przez Papieską Radę ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia.

Dokument powołuje się m.in. na nauczanie papieży Jana Pawła II i Benedykta XVI, którzy poruszali tę kwestię w swoich przemówieniach - do uczestników 1. Międzynarodowego Kongresu Towarzystwa Transplantacji Narządów (Jan Paweł II, 1991) i do uczestników Międzynarodowego Kongresu zorganizowanego przez Papieską Akademię „Pro Vita” na temat dawstwa narządów (Benedykt XVI, 2008).

Jan Paweł II poruszał problematykę przeszczepów także w swoich encyklikach „Evangelium Vitae”, „Veritatis splendor” i „Redemptor hominis”.