Spór nie tylko o "Bolka"

Sprawa dotyczy telewizyjnej wypowiedzi Wyszkowskiego z 16 listopada 2005 r. o domniemanej agenturalnej przeszłości byłego prezydenta. W tym samym dniu Wałęsa otrzymał od IPN status pokrzywdzonego. Zapowiedział, że będzie pozywał do sądu osoby, które będą twierdzić, iż był on agentem. Uzasadniając wyrok, sędzia Urszula Malak powiedziała, że sąd nie rozstrzygał, czy zarzut o agenturalnej przeszłości byłego prezydenta jest prawdziwy.

Mówiła także o zasługach Wałęsy dla „Solidarności” oraz jego roli w obaleniu komunizmu. Jednocześnie podkreśliła, że Wałęsa jako osoba publiczna musi jednak godzić się z tym, że jego życiorys będzie przedmiotem różnych wypowiedzi i badań historycznych.

W tym procesie nie jest najważniejsze, jaki był charakter kontaktów Wałęsy z SB na początku lat 70. Na ten temat istnieje już obszerna literatura. Nikt nie podważył także ustaleń zawartych w książce Piotra Gontarczyka oraz Sławomira Cenckiewicza na ten temat. Na te badania m.in. powoływał się Wyszkowski. Wałęsa kładł nacisk na fakt, iż IPN wręczył mu status pokrzywdzonego, który wyklucza agenturalne powiązania osoby go otrzymującej.

Prawda w tej kwestii jest jednak bardziej skomplikowana. Otóż prezes Leon Kieres, nadając Wałęsie status pokrzywdzonego, opierał się nie na wynikach pełnej naukowej kwerendy, lecz decyzji Trybunału Konstytucyjnego, nakazującej respektowanie wyroków w sprawach lustracyjnych.

Wałęsa w 2000 r., kiedy startował w wyborach prezydenckich, stanął przed Sądem Lustracyjnym, który orzekł, że nie był tajnym współpracownikiem. Jednak także tamten sąd nie dysponował pełną wiedzą źródłową w tej sprawie. Obecny wyrok niczego nie przesądza, utwierdza jednak zasadę, że nawet najbardziej zasłużone postacie nie mogą zasłaniać się prawem w przypadku badań historycznych oraz publicystycznych ocen.