Wielki Głód

Jeżeli przyjmiemy narodową ukraińską koncepcję Wielkiego Głodu, to powiemy, że było to popełnione na narodzie ukraińskim ludobójstwo, którego autorem była władza sowiecka, a celem - zniszczenie podwalin kultury ukraińskiej, czyli kultury wiejskiej, a z drugiej strony – zniszczenie kultury narodowej poprzez jednoczesne represje wobec inteligencji.

O tych ostatnich mało się mówi.

Tak, mówi się o tym nieśmiało i od niedawna.

Rodzi się też pytanie, czy można było tego wszystkiego uniknąć. Cóż, przy tym sposobie zarządzania komunistycznym państwem – nie, nie można było uniknąć...

Powiedzmy od razu, że bezpośrednią przyczyną głodu było obciążenie wsi obowiązkowymi dostawami żywności ponad jej siły i drakońskie metody egzekwowania  tych obowiązków (kara śmierci za zerwanie pięciu kłosów zboża!) To powodowało, że zjadano nawet ziarno przeznaczone na zasiew, a od tego krótka już była droga do katastrofalnego głodu.

Na tym polegał dramat – można było zapobiec tragedii, zmniejszając obowiązkowe dostawy i rezygnując ze sprzedaży zarekwirowanego na Ukrainie zboża za granicę.

Zboże eksportowano, podczas gdy naród głodował?!

Tak. Związek Radziecki zarabiał na tragedii własnych obywateli. A można było zmniejszyć obowiązkowe kontyngenty, pozwolić na emigrację, pozwolić ludziom jakoś sobie radzić, dopuścić pomocowe organizacje międzynarodowe...

Stalin był niewzruszony?

Ukraińskie środowiska emigracyjne w Polsce i w Czechosłowacji lobbowały w Lidze Narodów na rzecz udzielenia pomocy Ukrainie. W Polsce najważniejszą osobą, której zależało na niesieniu pomocy Ukrainie, była Milena Rudnicka, ukraińska posłanka na Sejm II RP, przedstawicielka Polski w Lidze Narodów. Posiadając udokumentowane informacje o tym, co dzieje się na Ukrainie, napisała list do przewodniczącego Ligi Narodów. Ten zwrócił się oficjalnie do Moskwy. W odpowiedzi usłyszał, że Wielkiego Głodu... nie ma.

Dochodzimy tu do wstydliwego dla Zachodu momentu, w którym trzeba wspomnieć o "pożytecznych idiotach" (może wręcz sowieckich agentach?) – niektórzy z nich to głośne nazwiska, takie jak Bernard Shaw czy George Herbert Wells – a nawet francuskim premierze Edouardzie Herriocie, który był na Ukrainie w jakichś pokazowych, potiomkinowskich wioskach, a potem publicznie zaprzeczał, jakoby Wielki Głód był faktem.

Byli i tacy, jak Gareth Jones, Malcolm Muggeridge czy Rhea Clyman, którzy pisali o nim prawdę. Nie stanowili jednak wówczas pierwszego dziennikarskiego szeregu i nie mieli dostatecznej siły przebicia. Tym łatwiej było ich spacyfikować.

Warto też wspomnieć o słynnym albumie Alexandra Wienerbergera, dzięki któremu mamy dokumentację fotograficzną z okolic Charkowa. Jemu zawdzięczamy przejmujące zdjęcie dziecka na opustoszałej ulicy w Charkowie. To ono właśnie stało się inspiracją dla pomnika "Gorzkie wspomnienie dzieciństwa", który stoi przed Muzeum Hołodomoru w Kijowie.

  Cierpiąca z powodu głodu dziewczynka na ulicy w Charkowie. Słynne zdjęcie Alexandra Wienerbergera Alexander Wienerberger