Kościół katolicki w Niemczech odczuwa coraz większy brak zainteresowania studiami teologicznymi. W ciągu minionych 15 lat liczba absolwentów tych studiów zmniejszyła się o połowę.
Obecnie w Niemczech jest ich około 2200. Dane te wynikają z materiałów zaprezentowanych w ramach wiosennego zebrania Konferencji Biskupów Niemieckich 29 lutego w Ratyzbonie. W związku z taką sytuacją biskupi przewidują, że odpowiednio zmniejszy się też liczba wydziałów teologicznych w wyższych szkołach państwowych i prywatnych. Bp Heinrich Mussinghof zwrócił uwagę na potrzebę „planów strategicznych” wyższych uczelni, które umożliwią kontrolowanie rozwoju sytuacji. Biskup Akwizgranu kieruje komisją naukową w Konferencji Biskupów Niemieckich.
Biskupi Niemiec starają się utrzymać w dalszym ciągu szeroką obecność teologii w wyższych uczelniach swego kraju. Obecnie w Niemczech działa 20 wydziałów i 34 instytuty teologiczne państwowe i kościelne.
Najbardziej niepokojąca jest sytuacja w Bawarii. W 2007 r. obniżono rangę wydziałów teologicznych w Pasawie i Bambergu do instytutów ze znacznie mniejszą kadrą naukową. Z końcem przyszłego roku swoje studium teologiczne zamyka Wyższa Szkoła Salezjanów w Benediktbeuern. Przekształcenie wydziałów w instytuty ma zapewnić przynajmniej odpowiednie kształcenie katechetów. Biskupi przewidują, że ten trend będzie się utrzymywał.
Troskę biskupów niemieckich budzi poziom badań oraz poziom naukowy. W niektórych dyscyplinach teologicznych, np. teologii moralnej i historii Kościoła pierwszych wieków jest za mało doktorów habilitowanych na to, żeby w najbliższych latach można było otwierać samodzielne katedry. Ponadto bardzo zmalało zainteresowanie kobiet pracą naukową w zakresie teologii katolickiej.
W konsekwencji drastycznego spadku zainteresowania studiami teologicznymi zmniejsza się również możliwość nakładów finansowych na prace doktorskie i habilitacyjne – stwierdza analiza, którą na zlecenie biskupów niemieckich sporządził Bernhard Emunds, teolog i socjolog z Frankfurtu.
Według kard. Karla Lehmanna, podstawowymi warunkami dobrej teologii są pokora, skromność i gotowość do dialogu, a także otwarcie na przyjmowanie korekty od innych. Wybitny teolog niemiecki i emerytowany przewodniczący episkopatu Niemiec zwrócił też uwagę, że Kościół ciągle potrzebuje zdolnych i świetnie przygotowanych fachowo kobiet i mężczyzn, którzy będą przekazywali teologię.