Krzyż mistyczny. Fragment książki „Krzyż. Historia odkrywana w dziejach sztuki”
„Krzyż obecny w sztuce to wielowymiarowy znak, który wykracza poza granice dosłowności i – jako symbol religijny – wskazuje na tajemnicę Boga, który stał się jednym z ludzi, poznał, czym jest cierpienie, a następnie przezwyciężył śmierć” – czytamy we wstępie do książki „Krzyż. Historia odkrywana w dziejach sztuki”. Jednym z opisanych w niej typów krucyfiksów są krzyże mistyczne.
Michał Wilk: Czy tzw. krzyże mistyczne to świadectwo jakiejś konkretnej nowej duchowości?
O. Eugeniusz Grzywacz SP: Tak. Pojawiły się one w XIV wieku. Umieszczane były na łukach tęczowych lub nad lektoriami. Łączyły w sobie elementy krzyża triumfalnego z wizerunkiem umęczonego Chrystusa. Była to próba pogodzenia zwycięstwa z cierpieniem i alternatywa dla tradycyjnych krzyży z koronami. Przykładem takiego krucyfiksu rozwidlonego w kształcie litery Y jest krzyż z Bocholt, miasta należącego do krainy Nadrenii Północnej-Westfalii, z widocznymi na korpusie ranami po zadanych Chrystusowi ciosach, które uświadamiają nam pełnię Jego cierpienia. Symbolika tego typu krucyfiksów jest podwójna: po pierwsze chodzi o ukazanie udręczonego na krzyżu ciała Chrystusa, po drugie – o nadanie symbolicznego znaczenia samemu krzyżowi jako narzędziu nie tylko męki, ale i zwycięstwa, które przyniosło odrodzenie nowego życia. Najbardziej znany przykład takiego krucyfiksu to krzyż z 1304 roku z kościoła Świętej Marii na Kapitolu w Kolonii. Powstał on w czasach Mistrza Eckharta i jest przedstawiany jako mistyczne Drzewo Życia. Krzyż ten ma charakterystyczny kształt – jego ramiona rozchodzą się niczym konary drzewa, tworząc literę V. To właśnie był wspomniany symbol zwycięstwa i triumfu życia. Polskim przykładem jest widlasty krucyfiks z 1360 roku z kościoła Bożego Ciała we Wrocławiu. Obecnie znajduje się on w Muzeum Narodowym w Warszawie.
To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.
W subskrypcji otrzymujesz
- Nieograniczony dostęp do:
- wszystkich wydań on-line tygodnika „Gość Niedzielny”
- wszystkich wydań on-line on-line magazynu „Gość Extra”
- wszystkich wydań on-line magazynu „Historia Kościoła”
- wszystkich wydań on-line miesięcznika „Mały Gość Niedzielny”
- wszystkich płatnych treści publikowanych w portalu gosc.pl.
- brak reklam na stronach;
- Niespodzianki od redakcji.
-
- Światowy Dzień Choroby Parkinsona
-
- Polska
-
- Dziś 500-lecie hołdu pruskiego
-
- Polska
-
- Kościół
-
- Historia
