Między Adamem a Chrystusem

1. To jeden z kluczowych tekstów św. Pawła dotyczących nauki o człowieku i jego zbawieniu. Apostoł kreśli paralelę między Adamem i Chrystusem. Jako ludzie wszyscy jesteśmy synami Adama, czyli zostaliśmy utworzeni z ziemi (z gliny). Jesteśmy „ziemscy” („gliniani”), czyli grzeszni i śmiertelni. Pierwotny obraz Boży w Adamie i jego potomstwie został zamazany przez grzech. Jezus jest Nowym Adamem, ponieważ przyniósł ludzkości łaskę zbawienia. Stał się sprawcą i zarazem wzorem odnowionego człowieczeństwa. Jako Człowiek i Bóg w jednej Osobie zapoczątkowuje proces uzdrowienia skażonej „adamowej” natury. Jest Człowiekiem niebieskim, a więc takim, w którym obraz Boży lśni, nie ma już w nim żadnej skazy.

2. „Stał się pierwszy człowiek, Adam, duszą żyjącą, a ostatni Adam duchem ożywiającym”. Paweł nawiązuje tutaj do wersetu z Księgi Rodzaju 2,7: „Wtedy to Pan Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą”. Według Septuaginty, czyli starożytnego greckiego przekładu Biblii hebrajskiej, końcówka tego zdania brzmi: „stał się człowiek duszą żyjącą”. Paweł prawdopodobnie korzystał właśnie z Septuaginty. Adam jest „duszą (gr. psyche) żyjącą”, a Jezus, czyli ostatni Adam, jest „duchem (gr. pneuma) ożywiającym”. Ta gra słów jest tutaj ważna. Psyche – dusza, należy do porządku ziemskiego; pneuma – duch, to słowo, które oznacza także Ducha Świętego, należy do kategorii boskiej.

3. „Nie było jednak wpierw tego, co duchowe, ale to, co ziemskie; duchowe było potem”. Najpierw były stworzenie i upadek człowieka, a zbawienie przyszło później dzięki Chrystusowi. Taka jest kolejność historii zbawienia. Jako ludzie jesteśmy wewnętrznie rozdarci pomiędzy dziedzictwem pierwszego Adama a łaską zbawienia, którą przyniósł drugi Adam. Dlatego nasze życie jest ciągłym wahadłem między pokusą pozostania ziemskim Adamem a odwagą pójścia za Chrystusem. Żyjemy w napięciu między dziedzictwem Adama (egoizm, pycha itd.) a łaską Chrystusa, która jest miłością i udziałem w boskim życiu. To, co duchowe, musi ostatecznie pociągnąć w górę to, co ziemskie. Obietnica wiecznego zbawienia nie oznacza jednak uwolnienia z ciała, ale jego radykalną przemianę, czyli zmartwychwstanie. Życie wieczne będzie ostatecznym poddaniem cielesności duchowi. Paweł nieco wcześniej mówi, że otrzymamy „ciało duchowe”.

4. „Jak nosiliśmy obraz ziemskiego człowieka, tak też nosić będziemy obraz Człowieka niebieskiego”. Jezus jako wcielone Słowo Boga dokonał uzdrowienia ludzkiej natury. Przez Adama ludzka natura uległa skażeniu. Dzięki Chrystusowi została nie tylko wyleczona, ale wyniesiona na wyższy poziom istnienia. Łaska Boża nie działa jednak automatycznie. Lekarstwo trzeba zażyć zgodnie z zaleceniami lekarza. Stary Adam w nas, choć pokonany, wciąż daje znać o sobie, ciągnie nas w dół, ku ziemi. Nowy Adam jest duchem ożywiającym, czyli ciągnie nas w górę. Który obraz zwycięży, zależy od nas samych. Człowiek nie powinien rezygnować z powołania do wielkości, której miarą jest Chrystus.