Odstaw pilota w święta

Otóż wybitny reżyser brytyjski Peter Greenaway powiedział kiedyś, że jego zdaniem kino umarło w październiku 1983 roku, wraz z pojawieniem się w domach pilota. Wcześniej ludzie po prostu oglądali na swoich telewizorach filmy, po tej dacie zaczęli namiętnie przełączać kanały, często nie wracając już do rozpoczętej opowieści. Zapping – bo tak określa się nałogowe wędrowanie między stacjami (a jest po czym) – stał się wręcz jednym z najpowszechniejszych sposobów konsumowania programu telewizyjnego. I odpowiedzią na zmianę percepcji, problemy z koncentracją oraz niecierpliwość, czyli podstawowe objawy jednej z chorób toczących współczesną cywilizację. Stacje komercyjne, mniej lub bardziej świadomie, wzmocniły zapping, przerywając filmy reklamami i dając tym samym pretekst do ucieczki na inny kanał. Efekt – w ciągu pół wieku całkowicie zmienił się sposób oglądania filmów, a w konsekwencji praca reżyserów i scenarzystów, pracujących dziś głównie dla telewizji i platform streamingowych. Teraz skupiają się oni głównie na walce o uwagę widza. To miał zapewne na myśli Greenaway, mówiąc o śmierci kina.

Coś jest na rzeczy, bo przecież nie każdy film musi powstawać według recepty Alfreda Hitchcocka (najpierw trzęsienie ziemi, a potem napięcie stopniowo wzrasta). I nie w każdym chodzi o dostarczenie nam końskiej dawki adrenaliny. Dajmy w te dni także szansę twórcom innego kina, mamy w święta więcej czasu, możemy się przez chwilę „ponudzić” – a nuż nie będziemy później tego żałować. Film, o czym trochę już zapominamy, ma swój początek, środek i koniec. Aby go docenić, trzeba czasem – choć brzmi to jak prawdziwe wyzwanie – obejrzeć całość, od początku do końca, nie przerzucając w środku na konkurs skoków. Dla ułatwienia można sobie wyobrazić, że jesteśmy w kinie. Tam nie ma pilotów i (raczej) nikt nie wychodzi w trakcie seansu. Da się?

Apel jest podstępny i ma swój głębszy sens. Chodzi o to, by przeciwstawić się bardzo niebezpiecznej tendencji, która niszczy współczesną kulturę. Staramy się próbować wszystkiego, ale po kawałku. Już w szkole czyta się tylko fragmenty lektur, filmy ocenia po zwiastunach, seriale wypierają dłuższe fabuły, a internetowe rolki – seriale. Zamiast płynąć z tym nurtem, warto czasem pójść pod prąd. Na przykład w święta.