Papież Franciszek: Charyzmaty należą do wszystkich
Świeccy nie są rodzajem współpracowników zewnętrznych czy oddziałów pomocniczych duchowieństwa, ale mają właściwe sobie charyzmaty i dary, poprzez które mogą wnosić swój wkład w misję Kościoła – powiedział Ojciec Święty podczas środowej katechezy w czasie audiencji generalnej.
Środowa katecheza – która wpisuje się w cykl tematów związanych z Duchem Świętym – była poświęcona działaniu charyzmatycznemu. Papież wskazał, że charyzmat jest darem, który jest udzielany dla wspólnego dobra, aby służyć wspólnocie. Jednocześnie jest to dar udzielany szczególnie danej osobie bądź grupie. Nie dotyczy to wszystkich w równym stopniu i to go odróżnia od łaski uświęcającej, cnót teologalnych i sakramentów, które, przeciwnie, są takie same i wspólne dla wszystkich.
„Charyzmaty są «klejnotami» lub ozdobami, które Duch Święty rozdaje, by Oblubienicę Chrystusa uczynić piękną” - wskazał Papież. Nawiązując do dokumentów Soboru Watykańskiego II, przypomniał, że „wszystkie te charyzmaty, zarówno niezwykłe, jak i te bardziej zwyczajne, szerzej rozpowszechnione, są bardzo stosowne i potrzebne Kościołowi, dlatego trzeba przyjmować je z wdzięcznością i radością” (LG, 12). Dodał, że okres posoborowy to czas dynamicznej, prawdziwej odnowy. Przybiera ona często zaskakujące formy w ruchach „pełnych życia”. Dzięki temu „niemal namacalne stają się niewyczerpana żywotność świętego Kościoła, obecność i skuteczne działanie Ducha Świętego”.
Ojciec Święty wskazał także, że nieporozumieniem jest utożsamianie charyzmatów ze spektakularnymi i nadzwyczajnymi darami i zdolnościami. „Są one natomiast zwykłymi darami, które nabierają niezwykłej wartości, gdy są inspirowane przez Ducha Świętego i z miłością wcielane w sytuacje życiowe” - powiedział Franciszek.
Istotna jest taka interpretacja charyzmatu, gdyż wielu chrześcijan, kiedy słyszy o charyzmatach, doświadcza smutku i rozczarowania. Są bowiem przekonani, że ich nie posiadają i czują się wykluczeni lub że są „chrześcijanami drugiej kategorii”. „Każdy ma swój osobisty i wspólnotowy charyzmat” - zaakcentował Franciszek. Przypomniał, że istotna jest świadomość miłości i jedności, wszystkich tworzących Kościół.
Dzięki miłości – „najdoskonalszej ze wszystkich drów” – kocham Kościół, wspólnotę, w której żyję, a w jedności wszystkie charyzmaty, nawet jeśli wydają się małe, należą do wszystkich i są ku pożytkowi całej wspólnoty. „Miłość pomnaża charyzmaty; sprawia, że charyzmat jednego staje się charyzmatem wszystkich” - dodał.
DOKUMENTACJA
Drodzy Bracia i Siostry, dzień dobry!
W ostatnich trzech katechezach mówiliśmy o uświęcającym działaniu Ducha Świętego, które urzeczywistnia się w sakramentach, w modlitwie i przez naśladowanie przykładu Matki Bożej. Posłuchajmy jednak, co mówi słynny tekst Soboru Watykańskiego II: „Duch Święty nie tylko przez sakramenty i posługi uświęca i prowadzi Lud Boży i przyozdabia cnotami, ale [także] «udzielając każdemu tak, jak chce» (por. 1 Kor 12, 11)” (Lumen gentium, 12). Także i my posiadamy właściwe sobie dary, osobiste, które ten sam Duch daje każdemu z nas.
Nadszedł zatem czas, aby mówić również o tym drugim sposobie działania Ducha Świętego w Kościele, jakim jest działanie charyzmatyczne. Jest to dość trudne słowo, ale je wyjaśnię. Dwa elementy pomagają zdefiniować, czym jest charyzmat. Po pierwsze, charyzmat jest darem udzielanym „dla wspólnego dobra” (1 Kor 12, 7), aby był użyteczny dla wszystkich. Innymi słowy, nie jest on przede wszystkim i zazwyczaj przeznaczony do uświęcenia osoby, ale przeciwnie jest przeznaczony, aby „posługiwać” wspólnocie (1 P 4, 10). Po drugie, charyzmat jest darem udzielanym szczególnie „jednemu” lub „niektórym”, a nie wszystkim w równym stopniu, i to go odróżnia od łaski uświęcającej, cnót teologalnych i sakramentów, które przeciwnie są takie same i wspólne dla wszystkich. Charyzmatem jest obdarzana jakaś osoba, lub szczególna wspólnota. Jest to dar, którym obdarza Bóg.
Wyjaśnia to nam również Sobór. Duch Święty – powiada cytowany tekst – „rozdziela między wiernych w każdym stanie także specjalne łaski, przez które czyni ich zdolnymi i gotowymi do podejmowania rozmaitych dzieł lub funkcji mających na celu odnowę i dalszą skuteczną rozbudowę Kościoła, zgodnie ze słowami: «Wszystkim zaś objawia się Duch dla wspólnego dobra» (1 Kor 12, 7)”.
Charyzmaty są „klejnotami” lub ozdobami, które Duch Święty rozdaje, by Oblubienicę Chrystusa uczynić piękną. Można zatem zrozumieć, dlaczego tekst soborowy kończy się następującym wezwaniem. „Wszystkie te charyzmaty, zarówno niezwykłe, jak i te bardziej zwyczajne, szerzej rozpowszechnione, są bardzo stosowne i potrzebne Kościołowi, dlatego trzeba przyjmować je z wdzięcznością i radością” (LG, 12).
Tekst Soboru nie pozostał jedynie pięknym dokumentem pisanym, ponieważ Duch Święty wziął na siebie zadanie potwierdzenia go czynami. W homilii wygłoszonej podczas Mszy św. Krzyżma w Wielki Czwartek 2012 r. Benedykt XVI powiedział: „ten, kto przygląda się historii okresu posoborowego, może rozpoznać dynamikę prawdziwej odnowy, która przybierała często zaskakujące formy w ruchach pełnych życia, i dzięki której niemal namacalne stają się niewyczerpana żywotność świętego Kościoła, obecność i skuteczne działanie Ducha Świętego”.
Musimy odkryć charyzmaty na nowo, ponieważ sprawia to, że promocja świeckich, a w szczególności kobiet, jest rozumiana nie tylko jako fakt instytucjonalny i socjologiczny, ale w jej wymiarze biblijnym i duchowym. Osoby świeckie nie są ostatnimi, świeccy nie są rodzajem współpracowników zewnętrznych czy oddziałów pomocniczych duchowieństwa, ale mają właściwe sobie charyzmaty i dary, poprzez które mogą wnosić swój wkład w misję Kościoła.
Dodajmy jeszcze jedną rzecz: kiedy mówimy o charyzmatach, trzeba natychmiast rozwiać pewne nieporozumienie: utożsamianie ich ze spektakularnymi i nadzwyczajnymi darami i zdolnościami. Są one natomiast zwykłymi darami – każdy z nas ma właściwy sobie charyzmat-, które nabierają niezwykłej wartości, gdy są inspirowane przez Ducha Świętego i z miłością wcielane w sytuacje życiowe. Ważna jest taka interpretacja charyzmatu, ponieważ wielu chrześcijan, słysząc o charyzmatach, doświadcza smutku i rozczarowania, będąc przekonanymi, że ich nie posiadają i czują się wykluczeni lub chrześcijanami drugiej kategorii. Nie ma chrześcijan drugiej kategorii. Każdy ma właściwy sobie charyzmat osobisty a także wspólnotowy. Św. Augustyn odpowiedział na to w swoich czasach bardzo wymownym porównaniem: „Masz coś – powiadał swojemu ludowi – jeśli miłujesz. Jeśli kochasz jedność, masz to, kto coś w niej posiada… W ciele tylko samo oko widzi, ale czy oko widzi tylko siebie? I ręce widzi i nogi widzi i inne członki widzi”.
Tutaj odsłania się tajemnica, dlaczego miłość jest określana przez Apostoła jako „najdoskonalsza ze wszystkich dróg” (1 Kor 12, 31): sprawia, że kocham Kościół, czyli wspólnotę, w której żyję, a w jedności wszystkie charyzmaty, a nie tylko niektóre, są „moje”, tak jak „moje” charyzmaty, nawet jeśli zdają się małe. Charyzmaty należą do wszystkich i dla dobra wszystkich. Miłość pomnaża charyzmaty; czyni z charyzmatu jednej osoby charyzmat wszystkich.
