Kard. Nycz: W kraju szanującym konstytucyjne instytucje po orzeczeniu TK kwestia religii przestałaby istnieć
W kraju, który szanuje konstytucyjne instytucje, po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego ws. lekcji religii ta kwestia przestałaby istnieć - powiedział kard. Kazimierz Nycz. Dodał, że petycja Kościoła i PRE do SN ws. rozporządzenia MEN była spowodowana tym, że rozmowy z resortem są jednostronne.
W sobotę w Świątyni Opatrzności Bożej, pod przewodnictwem metropolity warszawskiego kard. Kazimierza Nycza, obyła się odprawa katechetyczna dla wszystkich uczących w szkołach - księży, osób zakonnych i świeckich w archidiecezji warszawskiej.
Kard. Nycz powiedział, że przez 15 lat w ramach KEP uczestniczył w rozmowach z rządem na temat katechezy i religii w szkole i mimo, że "różne opcje polityczne rządzimy w kraju, w tym także SLD, to zawsze rozmowy z przedstawicielami władz były owocne. Tymczasem obecnie mają one charakter jednostronny". "Jeśli jedna strona jest głucha, to druga nie wiem jakby się starała i tak nie zostanie usłyszana" - mówił.
"Niby chcemy rozmawiać, chcemy dążyć do porozumienia, natomiast jedynym nośnikiem są różnego rodzaju media. A ponieważ zawsze jest pokusa tzw. rewanżu, to bardzo często strona, która nie ma głosu, też chodzi do mediów. Tymczasem to do niczego dobrego nie prowadzi" - ocenił hierarcha.
Metropolita warszawski podkreślił, że "to, co się teraz dzieje, nie ma nic wspólnego z tym, co się nazywa rozmowami", stąd jak zaznaczył, współpraca Episkopatu Polski z prawnikami oraz petycja Prezydium Episkopatu i Polskiej Rady Ekumenicznej do Sądu Najwyższego w związku z rozporządzeniem minister edukacji narodowej dot. lekcji religii.
Według autorów tych petycji m.in. przy wydaniu rozporządzenia przez ministra edukacji ograniczono się do umożliwienia przedstawicielom zainteresowanych Kościołów i innych związków wyrażenia opinii, podczas gdy art. 12. ust. 2 ustawy o systemie oświaty wymaga od właściwego ministra, aby wydając rozporządzenie określające warunki i sposób organizowania nauki religii, działał "w porozumieniu z władzami Kościoła katolickiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła prawosławnego oraz innych Kościołów i związków wyznaniowych".
Trybunał Konstytucyjny 29 sierpnia przychylił się do wniosku I prezes SN i wydał postanowienie zabezpieczające, zawieszając stosowanie rozporządzenia MEN w sprawie warunków organizowania lekcji religii w szkołach.
"W każdym normalnym kraju, który szanuje konstytucyjne instytucje, po takim orzeczeniu jaki wydał Trybunał Konstytucyjny sprawa przestałaby istnieć. Jak będzie w Polsce, tego nie wiemy, dlatego że respektowanie Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego jest takie, jakie jest. W związku z tym, może zrobić się zamieszanie wokół kwestii katechezy" - powiedział kard. Nycz.
Zaapelował do nauczycieli religii o spokój. "Musimy się spokojnie przyglądać sytuacji, idąc drogą wyznaczoną nam przez powołanie" - oświadczył.
Hierarcha zwrócił uwagę, że "w wielu krajach, nawet dużo bardziej zlaicyzowanych niż Polska, uznaje się przedmiot natury duchowej, moralnej jako element konieczny w wychowaniu młodego pokolenia". "Do tego musi także dojrzeć Polska" - ocenił.
Podkreślił, że "dopóki obowiązuje w Polsce konkordat, nikt nie zlikwiduje obecności lekcji religii w szkole". "Może być najwyżej dyskusja o ich kształcie" - stwierdził.
Metropolita warszawski zwrócił także uwagę, że strona kościelna już jakiś czas temu wyszła z propozycją, aby przyjąć rozwiązanie zakładające jedną godzinę lekcji religii w tygodniu i jedną godzinę katechezy przy parafii. "Jesteśmy świadomi, że w dzisiejszej rzeczywistości, w natłoku zajęć pozalekcyjnych, nie uda się zrealizować trzech godzin w tygodniu" - powiedział.
Poinformował, że w ramach Konferencji Episkopatu Polski pracują dwa zespoły - jeden opracowuje podstawę programową i podręczniki do lekcji religii w szkole, a drugi przygotowuje program do katechezy przy parafiach.
Kard. Nycz zwrócił także uwagę na braki kadrowe wśród nauczycieli religii. "W wielu diecezjach, w tym także w archidiecezji warszawskiej brakuje katechetów. U nas np. braki są na poziomie 150 osób. Jeśli nie będzie waszych następców, to wówczas nikt nas nie będzie musiał wyrzucać ze szkół, tylko sami się wycofamy" - ocenił metropolita warszawski.
Zapowiedział również, że w wielu diecezjach planowane są szkolenia katechistów, którzy są niezbędni do prowadzenia katechezy parafialnej.
W czasie mszy, która poprzedziła część wykładową, kard. Nycz przypomniał, że "istotą misji katechety, nauczyciela religii jest nieustanne głoszenie słowa bożego", a "katecheza jest w Kościele jedną z podstawowych form głoszenia".
"Nie dajcie sobie wmówić, że to, co mamy do powiedzenia o Bogu i Kościele jest małe i niepotrzebne. () Nie możemy pozwolić, aby wytrącono nam to, do czego powołał nas Chrystus i do czego nas posłał" - zaapelował do katechetów metropolita warszawski.
Przyznał, że choć powołanie nauczyciela religii i katechety w Kościele katolickim jest jedno, to czym innym jest edukacja w szkole, a czym innym katecheza parafialna.
"Może się zdarzyć, że świetny od strony merytorycznej nauczyciel religii w szkole będzie agnostykiem czy będzie określał samego siebie mianem człowieka niezbyt wierzącego, natomiast w katechezie niezbędne jest świadectwo wiary" - powiedział kard. Nycz.
Prezes Trybunału Konstytucyjnego Julia Przyłębska poinformowała w czwartek w rozmowie z portalem wPolsce.pl, że TK przychylił się do wniosku I prezes Sądu Najwyższego i wydał postanowienie zabezpieczające, zawieszając stosowanie nowelizacji rozporządzenia ministra edukacji w sprawie warunków organizowania lekcji religii. Zapowiedziała też, że w najbliższym czasie Trybunał wyda orzeczenie dotyczące rozporządzenia.
W piątek Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało na stronie internetowej stanowisko w sprawie postanowienia TK, wg którego wydane przez Trybunał postanowienie nie wywołuje skutków prawnych. Rozporządzenie zostało wydane zgodnie z prawem i ma moc powszechnie obowiązującą od dnia 1 września 2024 r. - głosi stanowisko MEN.
Lipcowa nowelizacja rozporządzenia poszerzyła możliwości organizacji nauki religii i etyki w grupach międzyoddziałowych i międzyklasowych złożonych także z wychowanków lub uczniów, którzy do tej pory nie byli łączeni na tych zajęciach z wychowankami lub uczniami z innych oddziałów lub klas. Zgodnie z nią dyrektor szkoły (przedszkola) będzie mógł połączyć w grupę dzieci z oddziałów lub klas, w których na naukę religii zgłosiło się siedmioro lub więcej uczniów. Jednocześnie zapisano, że w szkole podstawowej w jedną grupę można połączyć: uczniów klas I-III albo klas IV-VI lub klas VII i VIII. Określono też maksymalną liczbę osób, które mogą uczestniczyć w zajęciach: w klasach I-III szkół podstawowych wynosi ona 25, dla pozostałych uczniów we wszystkich typach szkół - 28. To samo ma dotyczyć lekcji etyki.
W marcu br. Sejm przyjął uchwałę w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015-2023 i stwierdził, że "uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez te organy". W końcu lipca Sejm przyjął natomiast dwie ustawy mające na celu zreformowanie Trybunału Konstytucyjnego, następnie poprawki do tych ustaw wprowadził Senat i obecnie oczekują one na rozpatrzenie przez Sejm. W Senacie trwają zaś prace nad projektem zmiany konstytucji w sprawie TK. Od czasu podjęcia uchwały przez Sejm wyroki TK nie są publikowane w Dzienniku Ustaw.
