Insurekcja, czyli narodziny narodu
Jak mogła wyglądać Polska z marzeń Tadeusza Kościuszki?
Michał Stachowicz, Przysięga Tadeusza Kościuszki na Rynku Krakowskim, 1794-1800, gwasz, Muzeum Narodowe w Warszawie
Insurekcja, która wybuchła 230 lat temu, była pierwszym polskim powstaniem narodowym. Z zasypywanego pochwałami (słusznie) filmu „Kos” widzowie mogliby wyciągnąć wniosek, że ówczesna Rzeczpospolita znajdowała się na skraju powszechnego buntu chłopów przeciw szlachcie. Owszem, wybuchła wtedy rewolucja, ale nie chodziło w niej – jak choćby we Francji – o wyzwolenie społeczne, lecz narodowe. To chłopi (pod Racławicami) i mieszczanie (w Warszawie) bili się z Rosjanami na śmierć i życie. Tadeusz Kościuszko, jeszcze przed przysięgą na krakowskim rynku, postawił sprawę jasno: „Za samą szlachtę bić się nie będę, chcę wolności całego narodu i dla niej tylko wystawię me życie”. 18 kwietnia 1794 r. w obozie pod Bosutowem wydał „Odezwę za włościanami o ulgę w pańszczyźnie i ludzkie z tymiż obchodzenie się”. Potem było jeszcze kilka podobnych aktów, zebranych w jeden uniwersał ogłoszony przez Kościuszkę w Połańcu 7 maja, gwarantujący ludowi skuteczną opiekę rządową, bezpieczeństwo własności i sprawiedliwość.
Subskrybuj i ciesz się nieograniczonym dostępem do wszystkich treści
W subskrypcji otrzymujesz
- Nieograniczony dostęp do:
- wszystkich wydań on-line tygodnika „Gość Niedzielny”
- wszystkich wydań on-line on-line magazynu „Gość Extra”
- wszystkich wydań on-line magazynu „Historia Kościoła”
- wszystkich wydań on-line miesięcznika „Mały Gość Niedzielny”
- wszystkich płatnych treści publikowanych w portalu gosc.pl.
- brak reklam na stronach;
- Niespodzianki od redakcji.
Piotr Legutko
dziennikarz, publicysta, wykładowca, absolwent filologii polskiej UJ. Kierował redakcjami „Czasu Krakowskiego”, „Dziennika Polskiego”, „Nowego Państwa” i „Rzeczy Wspólnych”, a także krakowskim oddziałem TVP i kanałem TVP Historia. Z „Gościem Niedzielnym” związany od początku XXI wieku. Opublikował m.in. „O dorastaniu czyli kod buntu”, „Jad medialny”, „Sztuka debaty”, „Jedyne takie muzeum”, książkowe wywiady z Janem Polkowskim i prof. Andrzejem Nowakiem oraz „Mity IV władzy” i „Gra w media” (wspólnie z Dobrosławem Rodziewiczem). Wykładowca UP JP II oraz Akademii Ignatianum.
