Życiowe role Józefa

Świętego Józefa zobaczymy na zdecydowanej większości obrazów ukazujących dzieciństwo Jezusa. Jest wszędzie tam, gdzie Syn Boży objawiał się światu: w przedstawieniach „pokłonu pasterzy”, „pokłonu Trzech Króli”, „ofiarowania w świątyni” czy ukazujących „dwunastoletniego Jezusa nauczającego w świątyni”. Wprawdzie niemal zawsze znajduje się w tych scenach na dalszym planie, niejednokrotnie jego postać jest pogrążona w cieniu, ale prawie nigdy nie jest pomijana. Dlatego Józef jest jednym z najczęściej ukazywanych na obrazach świętych. Nie jest też prawdą, że zawsze znajduje się w cieniu i nigdy nie jest głównym bohaterem dzieła. Zwłaszcza począwszy od epoki renesansu, gdy nowe Kościoły protestanckie zaczęły dyskredytować kult świętych, coraz częściej w krajach katolickich zamawiano u artystów obrazy poświęcone właśnie Józefowi. Wykształciły się wówczas tzw. typy ikonograficzne przedstawień Józefa. Wiele z nich opartych jest nie na Piśmie Świętym, lecz na tradycyjnych wyobrażeniach lub tzw. pismach apokryficznych, czyli dawnych tekstach opowiadających o czasach biblijnych, ale nieuznanych przez Kościół za natchnione i w pełni wiarygodne. Prezentujemy najważniejsze z tych typów.