Pielęgnujmy słowo 'ja'

Ks. Tomasz Jaklewicz: Nie umiemy ze sobą rozmawiać. Czy to jakiś znak czasu?
Elżbieta Sujak: – Przede wszystkim mamy kryzys więzi międzyludzkich. I to katastrofalny. Brakuje więzi międzypokoleniowych i równorzędnych. Nawet pojęcie przyjaźni jest w zaniku. Przyczyną kryzysu więzi bywa często kryzys komunikacji międzyludzkiej. Doświadczenie poradnictwa małżeńskiego wykazało, że leczenie komunikacji międzyludzkiej, terapia rozmowy, ratuje ludzkie więzi.

Dlaczego tak ważna jest rozmowa?
– Rozmowa jest spotkaniem, a więź rodzi się w spotkaniu.

Czy rozmawiania trzeba się uczyć?
– Rozmawiania uczymy się nieświadomie. Przejmujemy style i wzorce od tych, którzy nas wychowywali. Styl rozmowy wynika z klimatu domu. Często powielamy bezrefleksyjnie pewne formy wypowiadania się, bez zwracania uwagi na to, jak jesteśmy odbierani przez rozmówcę.

Dlaczego tak rzadko zdarza się rozmowa o tym, co ważne?
– Z wielu względów. Po pierwsze każdy broni swojej intymności, nie dopuszcza drugiego zbyt blisko, dopóki nie nabierze zaufania. A zaufania nabiera się powoli i stopniowo.

A my chcemy dziś mieć wszystko szybko…
– Tak. Panuje często styl esemesowy – lakoniczny, skrótowy. Przypomnijmy sobie lisa i Małego Księcia. Najpierw siada się daleko, potem bliżej, i tak powoli, powoli rozkwita spotkanie wypełnione coraz poważniejszą rozmową.

Co jeszcze przeszkadza w dobrej rozmowie?
– Często nie zależy nam na prawdziwym kontakcie z człowiekiem, ale na tym, co możemy od niego uzyskać. Dominują nieraz ideały wzięte z biznesu: załatw sprawę i żegnaj. Traktujemy ludzi instrumentalnie. Ponieważ czujemy to nawzajem, dlatego jest nieufność i dystans. I wtedy rozmawiamy o byle czym. Poza tym nie umiemy nazywać tego, co przeżywamy. Nie umiemy nazywać własnych uczuć, brakuje nam słów. Dziewiętnastowieczna literatura beletrystyczna stworzyła bardzo bogaty słownik dla uczuć, ale myśmy to zagubili.