Precz z modą na przyzwalanie

Przemysław Kucharczak: – Nauczyciele skarżą się na bezradność wobec agresywnych uczniów, którzy terroryzują w szkole spokojną młodzież. Mówią, że to narasta. Co się dzieje?
Stanisław Sławiński: – Uczniów jest coraz mniej, dlatego szkoły muszą o nich zabiegać. W Warszawie w szkołach co roku jest o kilka tysięcy dzieci mniej... Szkoły niechętnie pozbywają się nawet bardzo trudnych uczniów, stąd niektórzy młodzi ludzie zorientowali się, że mogą narzucać w szkole swoje warunki. Jednak dotyczy to stosunkowo niedużej grupy młodzieży.

Może i niewielkiej, ale ich przykład zaraża innych. W szkołach na wielkich osiedlach zdarzają się uczniowie, którzy bezkarnie kpią na lekcjach z nauczycieli, a na przerwach wymuszają kieszonkowe od kolegów i spłukują im głowy w ustępach. I kto im coś zrobi?
– „Zaraża” to za mocno powiedziane. Ten przykład oddziałuje i niektórych pociąga. Jednak dla większości uczniów obecność kogoś takiego w klasie to nie wzór, ale po prostu udręka!

Jest na to rada?
– Nic nie może zastąpić dialogu nauczyciela z uczniem. Nauczyciel przede wszystkim ma mieć kontakt osobowy z uczniami, a nie być funkcjonariuszem systemu, który egzekwuje surowe przepisy. Zasada dialogu nauczyciela z uczniem to podstawa! Oczywiście trzeba jakiejś reakcji dyscyplinującej, jeżeli uczeń w czasie fizyki zamiast liczyć zadania głośno śpiewa albo kiedy wkłada nauczycielowi kosz na głowę lub zagraża innym uczniom.

Dzisiaj państwo odbiera nauczycielom nawet dotychczasowe prawa. Rzecznicy praw ucznia, którzy kiedyś byli potrzebni, teraz rozpętali swoją walkę aż do absurdu. Zdarzają się wizytatorzy, którzy zabraniają nauczycielom nawet zwrócenia uwagi rozbrykanemu uczniowi na forum klasy, bo według nich to „kara publiczna naruszająca godność ucznia”.
– Brutalna, „pruska” dyscyplina szkolna to przechył. Jednak przyzwalanie młodym na cokolwiek zechcą, to przechył w drugą stronę. Dziś panuje moda na przyzwalanie. Także za sprawą części mediów, które zbyt łatwo podnoszą alarm, gdy tylko gdzieś nauczyciel ostro potraktuje uczniów. Jednak nawet, gdy ktoś przesadza w tę lub tamtą stronę, to nie powinniśmy od razu zmieniać prawa!

Niebezpieczna moda na zbytnie przyzwalanie dzieciom panuje w wielu rodzinach. Niektórzy rodzice sądzą, że stoją przed wyborem: albo ograniczam swobodę dziecka, albo z nim rozmawiam. Tymczasem obie te rzeczy trzeba robić jednocześnie! I w domu, i w szkole trzeba stawiać dziecku wymagania i ograniczenia, ale równocześnie stale prowadzić dialog. Jeśli dziecko w wieku gimnazjalnym chce jechać autostopem na wakacje, to rodzice mają obowiązek powiedzieć: „nie”, co nie przeszkadza prowadzić dyskusji o tym, dlaczego nie. Równowaga między dialogiem a stawianiem ograniczeń musi być też w szkole!

A co o tym mówi prawo?
– Polskie prawo pod tym względem wcale nie jest takie złe. Problem leży w jego niewłaściwej interpretacji, na przykład przez zbyt gorliwych „rzeczników praw ucznia”.