Święci i nieświęci

Książka stanowi kontynuację projektu kard. Josepha Hergenröthera z 1885 r., historyka Kościoła, a zarazem pierwszego dyrektora Archiwum Watykańskiego, który otrzymał od Leona XIII zadanie uporządkowania jego zbiorów oraz przygotowania ich do udostępnienia szerokiej publiczności. Była to jak na owe czasy śmiała decyzja. Niedawno przestało istnieć Państwo Kościelne, a Rzym został włączony do Włoch. Papież Pius IX ogłosił się więźniem Watykanu i nie opuszczał terenu poza murami Leona. Być może te okoliczności sprawiły, że wzrosło zainteresowanie historią papiestwa oraz osobami kolejnych papieży. W ten sposób powstało wyjątkowe wydawnictwo pt. „Album papieży”, które wkrótce zdobyło sobie wielką popularność. Zafascynowany tym dziełem współczesny włoski historyk Roberto Monge postanowił kontynuować pracę kard. Hergenröthera i doprowadził historię papiestwa do czasów najnowszych, a więc do pontyfikatu Benedykta XVI. W ten sposób w 2005 r. powstała książka, która w języku polskim nosi tytuł: „Leksykon papieży”. W niezwykle bogatej i wysmakowanej szacie graficznej została niedawno opublikowana przez Wydawnictwo Salwator z Krakowa.

Siła papiestwa
Autor zachował sposób narracji prezentowany w poprzednim dziele. W podobnej szacie graficznej przygotowana jest także oprawa plastyczna książki. Dlatego wszystkie sylwetki papieży są kreślone w podobnym stylu jak w dziele z XIX w. Powstała z tego książka niezwykła, urokliwa, pozostawiająca czytelnika pod wrażeniem może nie tyle poszczególnych sylwetek tych bohaterów, co niezwykłości samej instytucji papiestwa. Jest ona w dziejach ludzkości czymś zupełnie niezwykłym i niemającym żadnego precedensu. Gdy uświadomimy sobie, że w ciągu blisko dwóch tysięcy lat zmieniało się praktycznie wszystko, a nie zmieniła się natura i najgłębszy sens urzędu papieskiego, nie sposób nie być pod wrażeniem ciągłości tej tradycji oraz nie doszukiwać się w jej trwaniu znaku Bożej Opatrzności.

Trudny wiek XX
Edycja ma charakter popularny. Każdemu papieżowi poświęcona jest strona. Autor odstąpił od tej zasady głównie wtedy, gdy pisał o pontyfikatach papieży w XX wieku. Szerzej omówione zostały postacie Leona XIII, św. Piusa X, Piusa XI, Piusa XII, bł. Jana XXIII, Pawła VI, a zwłaszcza Jana Pawła II, o którym traktuje odrębny rozdział. Zresztą trzeba powiedzieć, że jest to szkic bardzo udany. Pokazuje pontyfikat Papieża Polaka często z innej perspektywy, aniżeli zwykle na niego spoglądamy. Zwraca bowiem uwagę na intelektualny dorobek tego pontyfikatu oraz jego znaczenie dla przyszłości Kościoła. Ciekawym pomysłem edytorskim było umieszczenie na marginesie każdej strony hasła związanego z danym papieżem. Jest to krótka prezentacja jakiegoś zagadnienia albo znaczącej postaci żyjącej w tym czasie. Na końcu książki zamieszczone są krótkie biogramy 41 antypapieży, wybranych niekanonicznie, uzurpatorów. To także ważne dopowiedzenie dramatycznych nieraz losów papiestwa.

Teksty ponad 260 papieskich biogramów są niezwykle zwięzłe, a jednocześnie bardzo celnie charakteryzujące zarówno osobowość danego papieża, jak i problemy, z którymi przyszło mu się zmierzyć. W kategoriach czysto ludzkich wielu z nich poniosło klęskę. Ich plany waliły się, przegrywali w rywalizacji z potężnymi monarchami, byli wygnańcami, czasem ginęli jako męczennicy. Nie wszyscy z nich wiedli świątobliwy żywot. Zdarzali się papieże będący źródłem zgorszenia dla Kościoła i swoich czasów. A jednak jest w ich historiach jakieś ponadczasowe przesłanie o Kościele stworzonym nie tylko siłami ludzkiego ducha, którego złe moce nigdy nie zdołają pokonać.

Szukaj na www.sklep.wiara.pl