Poza fizyką

Obcowanie z książkami Pawła Huellego to prawdziwa przyjemność. Tak było m.in. z „Weiserem Dawidkiem”, który przez krytyków został uznany za najlepszą powieść lat osiemdziesiątych. Nie inaczej jest z najnowszym zbiorem pisarza, zatytułowanym Opowieści chłodnego morza.

To książka, którą można smakować po kawałku, dając się uwieść urodzie języka, sugestywnym obrazom i zgrabnie skonstruowanej fabule opowiadań. Niektóre historie mówią o czasach bardzo dawnych i przypominają baśń, inne są zupełnie współczesne. Rozrzut tematyczny też jest duży: od opowieści o tragicznym losie menonitów, przez wspomnienia z czasów pierwszej „Solidarności”, aż po ironiczny obrazek ze zlotu gejów.

A jednak wszystkie opowiadania coś łączy: każda z postaci ma swoją tajemnicę, którą próbuje rozszyfrować. Odpowiedzi szukają w mądrych księgach, przede wszystkim w Biblii, ale także we własnych wspomnieniach. Ważne wydarzenia z przeszłości mają stać się kluczem do rozwiązania zagadki. Bohaterowie naznaczeni przez cierpienie i samotność próbują tę przeszłość odtworzyć w pamięci albo wręcz – przeżyć po raz drugi. Jednak, podobnie jak w „Weiserze Dawidku”, taka próba wiąże się najczęściej z rozczarowaniem.

Chyba że – jak w opowiadaniu „Ukiel” – bohater znajdzie się „w punkcie osobliwym”, gdzie „załamują się wszelkie prawa fizyki”. My powiedzielibyśmy: w niebie, Huelle tego nie dopowiada. Ale właśnie ta nienachalna, pełna niedopowiedzeń metafizyczność jest znakiem rozpoznawczym prozy Pawła Huellego. Sprawia, że chce się czytać jego książki. To naprawdę dobra literatura.