Francja święta i nieświęta

Na ponad tysiącu stronach Hall prowadzi nas przez dzieje Francji. Za przewodników służą mu wielkie postacie: królowie, wodzowie, politycy, święci, ale czasem i szubrawcy. Rozpoczyna na Karolu Wielkim, kończy na wybranym niedawno prezydencie Nicolasie Sarkozym.

Od czasu historii Francji napisanej w latach 70. przez prof. Jana Baszkiewicza nie było na naszym rynku opowieści równie bogatej w fakty, anegdoty, refleksję o kraju, z którym przez stulecia tak często byliśmy w serdecznych aliansach. Zresztą na wątki polskie Hall także zwraca uwagę, jeśli występują w biografiach jego bohaterów. Zastanawia się także, jaka jest recepcja tych postaci przez współczesnych.

Co ważne, po raz pierwszy w tego typu syntezie, autor odchodzi od marksistowskiej terminologii i metodologii, która w czasach PRL zdominowała publikacje nawet wybitnych historyków. Hall jest przecież politykiem, który starał się reaktywować nowoczesną interpretację myśli narodowej i konserwatywnej. Dlatego w prezentowanych ocenach uwzględnia nie tylko wymiar polityczny, ale także moralny aktywności swoich bohaterów.

Pyta się, jakie miejsce w ich działaniach zajmowała wiara, osobista prawość lub słabość czy podłość. Ceni polityków skutecznych, ale pyta również, jak wypadła ich konfrontacja z ideałem chrześcijańskiego władcy. Książka Halla, owoc fascynacji autora historią i Francją, jest dziełem skłaniającym do niespiesznej lektury, myślenia i zadumy nad rolą jednostki w historii, a także znaczeniem rewolucyjnych przemian w dziejach każdego narodu.