Stygmatyczka

Prezentowane od początku roku w Scenie Faktu Teatru Telewizji dramaty dokumentalne, których tematem były białe plamy i mało znane wydarzenia z najnowszej historii Polski, cieszyły się wysoką oglądalnością. „Śmierć rotmistrza Pileckiego” Ryszarda Bugajskiego, „Inka 1946” Wojciecha Tomczyka, „Góra Góry” Marka Millera i Piotra Wojciechowskiego czy „Rozmowy z katem” Kazimierza Moczarskiego w reż. Macieja Englerta przyciągnęły przed ekran również młodą widownie. Idąc za ciosem, Scena Faktu przygotowuje kolejne realizacje. W najbliższych miesiącach zobaczymy kilka bardzo zróżnicowanych tematycznie spektakli.

Na pierwszą w nowym sezonie premierę Sceny Faktu Teatru TV musimy poczekać do grudnia, kiedy to zobaczymy „Oskarżonych” w reżyserii Stanisława Kuźnika. Reżyser i jednocześnie scenarzysta spektaklu przedstawi na małym ekranie głośną sprawę zabójstwa sierżanta milicji Zdzisława Karosa, które miało miejsce w czasie stanu wojennego. Rozbrajanie milicjanta w pełnym ludzi warszawskim tramwaju spowodowało, że w wyniku jego oporu i zdenerwowania spiskowców padł strzał. Spektakl odsłania kulisy tej sprawy i procesu oskarżonych nastolatków, którzy na początku stanu wojennego założyli podziemną organizację. Postanowili rozbrajać umundurowanych w celu zdobycia broni, mając w planie odbijanie uwięzionych opozycjonistów i inne akcje sabotażowe. Byli to młodzi ludzie zaprzyjaźnieni z ks. Sylwestrem Zychem, który – pomawiany o inspirowanie zbrodni – został potraktowany tak jak faktyczni zabójcy. Zapadły wyroki. Dwa lata po wyjściu skazanych z więzienia nieznani sprawcy zabili ks. Zycha.

Przedstawienie Sceny Faktu oddaje ponury nastrój i bezprawie stanu wojennego, a w konsekwencji całych lat osiemdziesiątych. Pokazuje tragedię rodziny milicjanta, nagle pozbawionej męża i ojca, młodocianych zabójców, którzy, reagując na bezprawie, sami dopuścili się zbrodni, oraz cichą ofiarę księdza Zycha, którego ciało znaleziono w lipcu 1989 r. na autobusowym przystanku.

Kolejną realizacją Sceny Faktu będzie „Stygmatyczka” według scenariusza Grzegorza Łoszewskiego w reż. Wojciecha Nowaka. Tytułową bohaterkę, siostrę Wandę Boniszewską, zagra Kinga Preis. Boniszewska to postać niezwykła. Urodziła się i wychowała na Wileńszczyźnie, wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr od Aniołów. W latach 30. ubiegłego wieku otrzymała stygmaty. Po wojnie pozostała w Wilnie, a w 1950 r. aresztowano ją i skazano w pokazowym procesie. W odosobnieniu spędziła sześć lat, z czego znaczną część w szpitalach psychiatrycznych. Jej szczególne doświadczenie stało się wyzwaniem dla radzieckiego aparatu opresji. W najbardziej trudnych sytuacjach dawała niezwykłe świadectwa wiary, pod jej wpływem nawracali się nawet oprawcy. Ten bój o godność człowieka i Boga wygrała. W 1956 r. powróciła do Polski. „Stygmatyczka” rekonstruuje 6 lat samotnej walki zakonnicy z systemem. Autor scenariusza wykorzystał wspomnienia Boniszewskiej, częściowo ocalałe dokumenty sądowe i operacyjne polskich i radzieckich służb bezpieczeństwa, a także rozmowy ze świadkami jej życia – abp. Henrykiem Gulbinowiczem i ks. Janem Pryszmontem.

Głośną aferę szpiegowską, której bohaterem był zmarły w 2005 roku Jerzy Pawłowski, szablista o międzynarodowej sławie, przypomni spektakl pt. „Kryptonim Gracz” w reż. Agnieszki Lipiec-Wróblewskiej. W 1964 r. Pawłowski, pięciokrotny medalista igrzysk olimpijskich, podjął współpracę z amerykańskim wywiadem, któremu przekazywał informacje o ludziach z kręgów polityczno-wojskowych. Po zdemaskowaniu został skazany na 25 lat więzienia, utratę praw publicznych na 10 lat i zdegradowanie ze stopnia majora Wojska Polskiego do stopnia szeregowca. Po 10 latach wyszedł na wolność. W postać szablisty-szpiega wcieli się Zbigniew Zamachowski, a w pozostałym rolach wystąpią m.in. Dominika Ostałowska, Daniel Olbrychski, Robert Więckiewicz i Andrzej Chyra.