To był dla mnie raj w piekle

Bohaterka filmu, matka Matylda była inicjatorką i główną koordynatorką akcji ratowania dzieci żydowskich przez zakonnice Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi w czasach holokaustu.

„Każde dziecko przychodziło w  dramatycznych okolicznościach… Kobiety znalazły dwie dziewczynki, które błąkały się po polach, a jedna spała w psiej budzie. Niemcy na oczach tego dziecka zabili rodziców. Jedna z nich przybiegła i powiedziała: „siostro bądź moją matką” – w filmie znajdziemy takich kilka wstrząsających historii.

„Pamiętam, że była tam buda i w tej budzie była moja przyjaciółka. Suka Alma. Jak nie zauważyłam Niemców i nie zdążyłam wskoczyć do klasztoru, to się chowałam w budzie. Klasztor to był dla mnie raj w piekle” – opowiada  Lea Balint, wówczas Lusia Alterman, również uratowana przez siostry zgromadzenia. Miała wówczas cztery lata. O swoich przeżyciach opowiada w filmie również uratowany przez siostry Juliusz Brzeziński.

Film przedstawia też w skrócie działalność s. Matyldy przed II wojną światową. „Miała talenty związane z biznesem. Szlachetnym…miała głowę rabina” – mówi w dokumencie Alina Petrowa–Wasilewicz, autorka książki poświęconej zakonnicy. Rzeczywiście Matusia miała niesamowitą zdolność pozdobywania funduszy na prowadzenie założonych przez siebie 22 sierocińców. Łatwo nawiązywała kontakty z ludźmi, czego przykładem przytoczona w filmie opowieść o „kanapkowych” podróżach koleją. Najbardziej przejmujące fragmenty filmu dotyczą pomocy udzielanej żydowskim dzieciom w czasach holokaustu.  Opowiadają o tym siostry ze zgromadzenia, historycy i Żydzi, którzy jeszcze jako dzieci w tragicznych okolicznościach trafili do sierocińców założonych przez Matusię. I, co zakrawa  na cud, wszystkie ratowane dzieci przeżyły wojnę.

Matusia, dokument fabularyzowany, reż. Maciej Fijałkowski, 2022.
Film można obejrzeć na ipn.gov.pl i vod.tvp.pl