Sentymentalna podróż Bartłomieja

Papież i Patriarcha nie tylko rozmawiali, ale też modlili się wspólnie w kaplicy Urbana VIII w Pałacu Apostolskim. Bartło- miej I był też gościem Benedy- kta XVI na obiedzie. Niezwykłe było i to, że w czasie pobytu w Rzymie Bartłomiej I nie zatrzymał się w żadnej z prawosławnych instytucji, które mają siedzibę w Wiecznym Mieście, ale był goszczony w Domu św. Marty w Watykanie. Było to jego trzecie spotkanie z obecnym Papieżem.

Student Orientale
Patriarcha ekumeniczny przebywał w Rzymie od 5 do 7 marca na zaproszenie Pontificio Istituto Orientale (Papieskiego Instytutu Wschodniego), obchodzącego 90-lecie istnienia. Studiował na tej uczelni jako jeden z pierwszych prawosławnych stypendystów, uzyskując tam w 1968 r. doktorat z prawa kanonicznego. Duchowy zwierzchnik prawosławia przewodniczył uroczystościom jubileuszowym Instytutu. Głównym punktem programu był jego wykład pt. „Teologia, liturgia i milczenie: podstawowe intuicje Ojców Wschodnich dla współczesnego świata”.

Papieski Instytut Wschodni ufundował 15 października 1917 r. papież Benedykt XV. 85 lat temu powierzono go Towarzystwu Jezusowemu. Dziś kształci się tam 350 słuchaczy i 125 regularnych studentów. Uczelnia położona jest niedaleko dworca Termini, naprzeciwko Bazyliki Matki Bożej Większej. Miałem okazję pracować w bibliotece Orientale, która posiada znakomity, wielojęzyczny księgozbiór dotyczący nie tylko Kościołów wschodnich, ale także dziejów Europy Wschodniej. Niezwykła jest atmosfera tego miejsca. Z sal dochodzą wykłady w starożytnych językach, które chyba jedynie w tym miejscu są nauczane i pielęgnowane. Istnienie uczelni jest także wymownym świadectwem troski Kościoła o zachowanie dziedzictwa Kościołów rytu wschodniego. Dzisiaj najczęściej żyją w bardzo trudnych warunkach na styku z cywilizacją islamu. Jednocześnie są bardzo ważnym pomostem chrześcijaństwa do innych ludów na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w Afryce. Na zapleczu Orientale działa także sławne Collegium Russicum, ośrodek powołany w 1929 r., aby kształcić kapłanów do pracy misyjnej w Związku Radzieckim. Dla władz sowieckich była to szkoła „szpiegów Watykanu”. Wielu absolwentów Russicum, próbując ewangelizować w czasach stalinowskich, zapłaciło za to latami spędzonymi w więzieniach, łagrach, a czasem życiem.

W Instytucie jest także ciekawy polski akcent. W głównym korytarzu znajduje się ogromnych rozmiarów fresk Józefa Styki pt. „Zmierzch starej Rusi”. Przedstawia symboliczny pogrzeb pogańskiego kapłana na Wschodzie. Rolę, jaką odgrywa Orientale w życiu Kościoła, podkreślił niedawno Benedykt XVI, mówiąc: „Jestem przekonany, że wspieranie tych studiów przybiera też wartość ekumeniczną, jako że czerpanie z dziedzictwa mądrości chrześcijańskiego Wschodu wzbogaca wszystkich”.