Święta Aniela, urszulanki i my

Czytając życiorysy świętych sprzed wieków, staram się zawsze odnaleźć nić łączącą ich z nami, chrześcijanami żyjącymi w XXI wieku. Powiązania bywają zaskakujące. Święta Aniela Merici żyła w Italii na przełomie XV i XVI wieku. Co może ją łączyć z nami? Właśnie wróciłem z rekolekcji dla maturzystów uczących się w szkole prowadzonej przez siostry urszulanki w Rybniku. Ta młodzież zrobiła na mnie świetne wrażenie. Śpiewali, modlili się, słuchali z uwagą konferencji. Emanowali jakąś pozytywną energią. Nie mam wątpliwości, że to ludzie, którzy liczą się w swoim życiu z Bogiem. Jeśli takie są owoce katolickiej szkoły, to dziękować Bogu i zakładać takie szkoły. Co to ma wspólnego ze św. Anielą? Otóż ma. Siostry urszulanki, choć za patronkę mają św. Urszulę, męczennicę z IV wieku, to wywodzą się od towarzystwa założonego w XVI wieku przez św. Anielę Merici. Mimo że sama nie chodziła do żadnej szkoły, stała się gorliwą promotorką katolickiej edukacji dziewcząt.

Kim była św. Aniela? Urodziła się w pięknym miejscu, nad jeziorem Garda w północnych Włoszech. Szybko straciła rodziców i siostrę. Sierotę wziął na wychowanie wuj. W Bresci Aniela zaangażowała się w ówczesny ruch odnowy Kościoła „Del Divino Amore” (Boska Miłość), podejmujący wiele dzieł charytatywnych. W 1524 wybrała się na pielgrzymkę do Ziemi Świętej, a potem do Rzymu. Kiedy powróciła w rodzinne strony, wzięła się z zapałem do pracy charytatywnej i wychowawczej. Wokół niej gromadziły się wdowy i młode dziewczyny zainspirowane apostolską działalnością Anieli, którą coraz powszechniej nazywano Madre (Matka). W 1535 roku Aniela postanowiła nadać powiększającej się wspólnocie formalne ramy. Powstało Towarzystwo, które za patronkę obrało sobie św. Urszulę.

Reguła ułożona przez Anielę nawiązywała do starożytnego chrześcijańskiego ideału wdów i dziewic poświęconych Bogu, ale żyjących w świecie. Pomysł był nowatorski. Aniela Merici chciała, by urszulanki nie były zamknięte w klasztorze, ale pozostawały w swoich rodzinach. Miały żyć w czystości, ubóstwie i posłuszeństwie, jednak bez uroczystych ślubów czy wyróżniania się strojem. Ich apostolskim zadaniem było wychowywanie dziewcząt, przyszłych matek. W chrześcijańskiej formacji kobiet Aniela upatrywała klucza do odnowy rodziny i Kościoła. Zmarła w opinii świętości 27 stycznia 1540 r. Kanonizacji doczekała się w roku 1807. Urszulanki z czasem przyjęły formę życia zakonnego, nie zagubiły jednak swojego podstawowego charyzmatu: wychowywały i kształciły dziewczęta w prowadzonych przez siebie pensjonatach i szkołach, również w Polsce.

Dzisiejsi maturzyści z urszulańskiej szkoły może nawet nie mają pojęcia, że swoją edukację i duchowy format zawdzięczają w jakiejś mierze pasji, którą miała prosta dziewczyna znad jeziora Garda, żyjąca pięć wieków wcześniej. Tak działa świętość. Owocuje nawet po wielu latach.