Przy boku świętych
Dosso Dossi "Św. Jan i św. Bartłomiej z donatorami", olej na desce, 1527 Narodowa Galeria Sztuki Dawnej, Rzym
olej na desce, 1527, Narodowa Galeria Sztuki Dawnej, Rzym
W średniowieczu fundator obrazu był czasem na nim przedstawiany. Zwykle ukazywano go, jak pokornie klęczy przed wizerunkiem świętego. W czasach renesansu bogaci donatorzy nie byli już tak pokorni. Często nakazywali artyście, by namalował ich przy boku świętych, jak kogoś im równego. Na obrazie Dossiego widzimy dwóch Apostołów, a z lewej strony dwóch mężczyzn o dumnych twarzach, świadomych swego bogactwa i potęgi.
Apostołów bardzo łatwo rozpoznać. Pierwszy z prawej to św. Bartłomiej. Ponieważ, według tradycji, przed śmiercią został żywcem obdarty ze skóry, jego atrybutem jest właśnie zdarta skóra. Bartłomiej trzyma ją na kolanach.
Obok stoi św. Jan. Natchnione spojrzenie skierował w niebo, a jednocześnie zapisuje słowa Ewangelii. Aby nie pomylić go z innymi Ewangelistami, artysta umieścił u jego stóp kielich. W jednym z apokryfów (są to pisma o treści biblijnej, nieuznane za wiarygodne i natchnione) znajduje się legenda tłumacząca ten symbol. Według niej, Aristodemus, kapłan z pogańskiej świątyni Diany w Efezie, zmusił św. Jana do wypicia kielicha z trucizną. Apostoł uczynił znak krzyża, wypił i nic mu się nie stało.
Fundatorem dzieła jest mężczyzna drugi z lewej, niejaki Pontichino delle Sale. W katedrze w Ferrarze ufundował kaplicę, w której pragnął być pochowany. Obraz był przeznaczony właśnie do tej kaplicy. Natomiast pierwszy z lewej to nieżyjący już w chwili powstania dzieła dobroczyńca zarówno fundatora, jak i autora obrazu, Ercole I d’Este, książę Ferrary w latach 1471–1505, wielki mecenas sztuki.Leszek Śliwa
To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.
W subskrypcji otrzymujesz
- Nieograniczony dostęp do:
- wszystkich wydań on-line tygodnika „Gość Niedzielny”
- wszystkich wydań on-line on-line magazynu „Gość Extra”
- wszystkich wydań on-line magazynu „Historia Kościoła”
- wszystkich wydań on-line miesięcznika „Mały Gość Niedzielny”
- wszystkich płatnych treści publikowanych w portalu gosc.pl.
- brak reklam na stronach;
- Niespodzianki od redakcji.
Leszek Śliwa
