Poradnik wyborcy

Mówisz: „Jestem zniesmaczony polityką, sparzyłem się tyle razy”. Niżej podpisani też tak czują. Ale na wybory i tak pójdziemy. Bo druga taka szansa może się już nie powtórzyć. Działanie samorządów opiera się na prostej zasadzie: nie należy jednostce większej powierzać zadań, które może równie dobrze wykonać mniejsza jednostka.

Rządźmy sami!
Najniższym szczeblem samorządu jest gmina. Tu realizowane są zadania związane z zaspokajaniem podstawowych potrzeb mieszkańców, np. utrzymanie sieci wodociągowej, prowadzenie szkół podstawowych czy usuwanie nieczystości. W wyborach samorządowych będziemy wybierać władze gminy. Należą do nich: rada gminy (15–45 radnych), będąca organem stanowiącym, oraz organ wykonawczy, czyli wójt (w gminie wiejskiej), burmistrz (w gminie miejskiej) i prezydent miasta (w dużym mieście).

W sprawach, które przekraczają możliwości jednej gminy, kompetentnym organem może stać się powiat, obejmujący swym zasięgiem kilka gmin. Realizuje on takie zadania, jak np.: budowa dróg powiatowych, zapewnienie opieki szpitalnej czy wydawanie praw jazdy. 12 listopada wybierać będziemy radę powiatu (20–60 radnych). Organem wykonawczym powiatu jest zarząd, na którego czele stoi starosta. Wyboru zarządu i starosty dokonuje rada powiatu.

Szczególnym przypadkiem są miasta na prawach powiatu (tzw. powiaty grodzkie). To miasta powyżej 100 tys. mieszkańców oraz te, które przed 1 stycznia 1999 r. były stolicami województw. Nie ma tutaj osobnych organów władzy gminnej i powiatowej. Ich zadania łączy rada miasta, wybierana przez mieszkańców tych miast.

Organem stanowiącym i kontrolnym na szczeblu województwa jest sejmik, którego skład wybierzemy w przyszłą niedzielę. Na radnych czeka tu 561 mandatów w 16 sejmikach. Do kompetencji sejmiku należy m.in.: ustalanie zasad gospodarowania mieniem województwa, uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego, podejmowanie uchwał w sprawie krajowej i międzynarodowej współpracy regionalnej. Organem wykonawczym samorządu wojewódzkiego jest pięcioosobowy zarząd z marszałkiem na czele, powoływany i odwoływany przez sejmik. Zarząd wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu marszałkowskiego.

Samorząd terytorialny jest niezależny od administracji rządowej, oczywiście w ramach prawa stanowionego przez organy państwowe. Nad przestrzeganiem tego prawa czuwa wojewoda, który jest przedstawicielem rządu w województwie.