To już dziewiąty raz

Nie był jeszcze biskupem i kardynałem, ale już liczącym się w Kościele autorytetem, gdy po raz pierwszy zabrał głos w sprawie bardzo dla Polski ważnej. W roku 1968 podpisał się pod memorandum wpływowych katolików niemieckich w sprawie Ziem Odzyskanych. Dokument stwierdzał, że nie można żądać ich powrotu do Niemiec. Niemiecki historyk Fridhelm Boll znalazł dowód, że ks. Joseph Ratzinger należał do nielicznych Niemców, którzy z entuzjazmem przyjęli słynny list biskupów polskich do biskupów niemieckich zawierający słowa „wybaczamy i prosimy o wybaczenie”. Aktywnie popierał też dokonujące się w Polsce pierwsze poważne przemiany w roku 1980. I nie pozostał obojętny, gdy zostały brutalnie stłumione. Już jako arcybiskup Monachium ze świecą w ręce uczestniczył w manifestacji w obronie „Solidarności”. Włączył się też w akcję przysyłania darów dla Polski w czasie stanu wojennego.

Fotel dwóch przyszłych papieży
„W dzisiejszym świecie, który jest świadkiem rozszerzającego się procesu sekularyzacji, zwłaszcza w Europie, liczymy wszyscy na impuls, który wypłynie z Polski, ojczyzny św. Stanisława. Ów impuls pomoże nam, w tej przeżywającej trudności wiary Europie Zachodniej, znowu przypomnieć sobie o naszych głębokich chrześcijańskich korzeniach”. Tak mówił kard. Joseph Ratzinger dwa lata temu w Szczepanowie. 10 maja 2003 roku jako legat papieski odprawiał tam Mszę św. z okazji 750. rocznicy kanonizacji św. Stanisława. – Mamy w naszym sanktuarium fotel, na którym siedziało dwóch przyszłych papieży! – cieszy się ks. Władysław Pasiut, kustosz sanktuarium św. Stanisława. Rzeczywiście. Kard. Ratzinger w czasie uroczystości zasiadł dokładnie w tym samym fotelu, w którym w roku 1978 siedział kard. Karol Wojtyła, przewodnicząc uroczystościom z okazji 900-lecia śmierci św. Stanisława. Wiosną 2003 roku kard. Ratzinger odwiedzał Polskę po raz ósmy. A kiedy był pierwszy raz?

Siła oporu wobec ateizmu
Po raz pierwszy kard. Ratzinger stanął na polskiej ziemi w roku 1979 w czasie pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II. Uczestniczył we Mszy św. na krakowskich Błoniach. „Była to niezapomniana wizyta w jego ojczyźnie, a jednocześnie wspaniałe doświadczenie, bowiem czułem ten entuzjazm wiary, siłę oporu wobec ateizmu, siłę oporu wiary katolickiej. Czuło się również obecność antychrześcijańskiej dyktatury i ideologii” – wspominał później w jednym z wywiadów radiowych. Rok później kard. Ratzinger znów był w Polsce. Był członkiem oficjalnej delegacji Konferencji Biskupów Niemiec, która składała rewizytę za złożone we wrześniu 1978 roku odwiedziny polskich biskupów w Niemczech. Niemieccy biskupi odwiedzili wtedy wiele polskich miejscowości. Byli na Jasnej Górze, w Trzebnicy, we Wrocławiu, Opolu, Katowicach, Oświęcimiu i Krakowie.

Dał się namówić
Kard. Ratzinger w czasie Mszy odprawionej 13 września 1980 r. w Krakowie powiedział: „Po mrocznej historii, którą w stosunkach Niemców i Polaków mamy już za sobą, jest obecne zaproszenie dla mnie szczególnie cennym znakiem jednoczącej i pojednawczej potęgi wiary, która daje siłę do przebaczenia i wprowadza braterstwo tam, gdzie duch niewiary siał nienawiść i wrogość. Za ten dar przebaczenia, pokoju i braterstwa z wiary pragnę podziękować”. Podczas wizyty w katowickiej katedrze Chrystusa Króla kard. Ratzinger – wówczas arcybiskup Monachium i Fryzyngi – dał się namówić biskupowi Herbertowi Bednorzowi na ufundowanie weneckiej mozaiki do kaplicy Najświętszego Sakramentu. Ta mozaika to drugi „papieski” element w katowickiej katedrze. Kilka metrów przed nią można dziś zobaczyć wmurowaną w posadzkę tablicę, przypominającą, że w roku 1983 modlił się tutaj Jan Paweł II. W maju 1981 r. kard. Ratzinger znów był w Polsce. Uczestniczył w pogrzebie Prymasa Tysiąclecia.