McSojusz

Najpierw wątek osobisty. W 2002 i 2003 roku odpowiadałem na te i podobne pytania. Niby zwykła formalność, ale niesmak pozostał. Bo dlaczego mam udowadniać i deklarować, że nie jestem wielbłądem? Niesmak mieszał się wtedy z uczuciem politowania dla Amerykanów, którzy prowadząc tak restrykcyjną politykę wizową, najwyraźniej uwierzyli, że cały świat o niczym innym nie marzy, jak tylko o zamieszkaniu w tej „nowej ziemi obiecanej”. Po dwukrotnym pobycie wiedzieliśmy z przyjaciółmi jedno: możemy mieszkać wszędzie, byle nie tam. Ot, taki młodzieńczy antyamerykanizm. Całkowicie subiektywny.

Od tamtego czasu wiele się wydarzyło w stosunkach polsko-amerykańskich. Polska zainwestowała ogromne środki polityczne i finansowe w amerykańskie wojny: w Afganistanie i Iraku. Szczególnie udział w tej drugiej od początku był co najmniej moralnie wątpliwy. A politycznie? Byliśmy na progu wejścia do Unii Europejskiej, której spora część była tej wojnie przeciwna. Naraziliśmy się zatem na – w sumie bezczelne – uwagi m.in. prezydenta Francji, że powinniśmy siedzieć cicho. Wydawało się jednak, że jest to inwestycja dalekowzroczna: bezwarunkowe poparcie i wsparcie inwazji USA na Irak miało przynieść owoce w postaci dobrych kontraktów, przede wszystkim zaś – dać nam jeszcze mocniejsze gwarancje bezpieczeństwa.

Niektórzy potrzebowali jednak wielu lat, żeby dojrzeć rzecz oczywistą od początku: jesteśmy potrzebni Ameryce o tyle, o ile jest to niezbędne w realizacji jej geopolitycznych strategii, w których, nie oszukujmy się, pełnimy rolę trzeciorzędną. Symbolicznym tego przejawem jest deklaracja wizowa, którą Bronisław Komorowski musiał wypełnić przed swoją pierwszą podróżą do Stanów w roli głowy państwa. To jeden z czterech ostatnich przywódców w UE (obok Cypru, Rumunii i Bułgarii), których wizy amerykańskie jeszcze obowiązują.

Niepewne elementy
Oczywiście to nie wizy są dzisiaj najważniejszą kwestią dla polskiej racji stanu. Polacy, jeśli chcą emigrować, wybierają raczej kraje Unii Europejskiej. Podobnie w przypadku wyjazdów turystycznych – kierunek za Ocean nie jest najbardziej popularny, choćby ze względu na koszty podróży. Zresztą to, czy za ciągły obowiązek wizowy odpowiadają bardziej USA, czy my sami, to temat na osobny tekst.