Klauzula chroni lekarzy

Bogdan Chazan jest profesorem ginekologii i położnictwa

Bogumił Łoziński: Jak ocenia Pan dążenie do ograniczenia stosowania klauzuli sumienia?
Prof. Bogdan Chazan: – Klauzula sumienia jest konieczna, aby nikt nie narzucał lekarzowi działań niezgodnych z jego etyką. Lewicy chodzi o realizację ideologicznych założeń, mających na celu zmianę mentalności i zgodę na brak szacunku dla życia od poczęcia do naturalnej śmierci.

Rada Europy nie zgodziła się jednak na ograniczenie klauzuli sumienia, a wręcz przeciwnie, potwierdziła prawo lekarzy do jej stosowania.
– To bardzo dobra decyzja. Dzięki niej lekarze, a także cały personel medyczny nie będą zmuszani do postępowania wbrew swojemu sumieniu. Co więcej, lekarze będą mogli powołać się na tę rezolucję, gdy nie będą chcieli współuczestniczyć w aborcji poprzez wskazanie osoby, która taki zabieg wykonuje.

Czy w swojej praktyce lekarskiej odwoływał się Pan do klauzuli sumienia?
– Tak, i nawet spotkały mnie za to represje. Jako krajowy konsultant ds. położnictwa i ginekologii wydałem negatywną opinię, w której nie zgadzałem się na przeprowadzenie aborcji nieuleczalnie chorego dziecka. Na tę opinię powołał się inny lekarz, nie przerywając ciąży. Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny oskarżyła mnie, że naruszyłem prawo i podała do prokuratury. W konsekwencji minister zdrowia odwołał mnie z funkcji konsultanta, zostałem też zwolniony ze stanowiska dyrektora Kliniki Ginekologii i Położnictwa Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Prokuratura umorzyła jednak sprawę, uznając zarzuty za bezpodstawne.

Czy dziś wydałby Pan taką samą opinię?
– Uważam, że postąpiłem właściwie i dziś zrobiłbym to samo, choć było to dla mnie bardzo trudne doświadczenie.

Klauzula sumienia
Jest to regulacja prawna, która mówi, że lekarz ma prawo powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem. W polskim prawie istnieje klauzula sumienia, określa ją art. 39 ustawy o zawodzie lekarza i dentysty: „lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z zastrzeżeniem art. 30, z tym, że ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w innym zakładzie opieki zdrowotnej oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej”. Uregulowania dotyczące klauzuli sumienia znajdują się także w Kodeksie Etyki Lekarskiej (KEL). Klauzula sumienia dotyczy nie tylko lekarzy, ale również pielęgniarek i położnych.