Prof. Marynowicz: Wierzę, że jesteśmy świadkami końca Rosji jako mocarstwa

Ukraina jest dziś ważnym miejscem na świecie pod kątem ekumenicznym. Powstały w 2019 r. autokefaliczny Prawosławny Kościół Ukrainy od samego początku prowadzi bliski dialog z Ukraińskim Kościołem Greckokatolickim. Jest też otwarty na dialog z Kościołem rzymskokatolickim i Stolicą Apostolską. Jakie stąd powinniśmy wyciągnąć wnioski? Jakie – Pańskim zdaniem - wnioski powinna wyciągnąć z tego Stolica Apostolska?

Inercja polityki wschodniej Stolicy Apostolskiej jest wciąż duża. Kiedyś, 10 lat temu poproszono mnie, abym pomógł w zorganizowaniu spotkania delegacji z Watykanu z chrześcijanami z Ukrainy. Zaproponowałem więc zaproszenie przedstawicieli wszystkich Kościołów włącznie z Ukraińską Cerkwią Patriarchatu Kijowskiego, która odłączyła się od prawosławia rosyjskiego.

Kiedy jednak przyjechali watykańscy dyplomaci i spojrzeli na listę nazwisk, powiedzieli, że nie będą się spotykać z żadnym z Kościołów, który nie jest uznawany przez Patriarchat Moskiewski. Kiedy byłem w Watykanie niedawno, czyli w czerwcu br., zobaczyłem, że choć coś się zmienia, to ogólna wizja polityki wschodniej jest taka, że wszelkie działania na tym odcinku winny być realizowane za przyzwoleniem, a nie wbrew woli Moskwy.

Ale krytykując tę wizję, nie proponuję, aby Stolica Apostolska zaprzestała dialogu z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym i zamieniła go na dialog z Prawosławnym Kościołem Ukrainy. Ale należy wprowadzić taki model dialogu ekumenicznego, który na równi będzie traktować wszystkich, czyli zarówno prawosławie moskiewskie jak i kijowskie.

Do tej pory mówiło się, że sytuacja Kościołów na Ukrainie jest przeszkodą dla ekumenizmu. Natomiast wojna doprowadziła do tego, że jest odwrotnie. Bardzo przyspieszyła ona procesy ekumeniczne.

Metropolita Andrzej Szeptycki, zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego przed II wojną uważał, że rolą Kościoła greckokatolickiego jest bycie pomostem pomiędzy katolicyzmem a prawosławiem, co w dłuższej perspektywie może doprowadzić do zjednoczenia. Czy Pańskim zdaniem obecne zbliżenie Kościołów na Ukrainie może potwierdzać intuicję arcybiskupa Szeptyckiego?

Powiedziałbym, że metropolita Andrzej Szeptycki ma większe znaczenie dla Ukraińców niż wtedy, kiedy żył. Jego myślenie wydaje się bardzo aktualne. W jednym ze swych listów do prawosławnych napisał: „Myślicie, że chcę Was nawracać na katolicyzm, a tymczasem moja wizja jest inna. Należy szukać innego sposobu pojednania grekokatolików z prawosławnymi, tak aby żadna strona nie czuła się

Papież Franciszek, Pańskim zdaniem przyjedzie na Ukrainę w czasie wojny, czy dopiero po jej zakończeniu? Jakie oczekiwania wiążecie jako Ukraińcy z jego ewentualną wizytą?

Papież Franciszek bardzo często mówi od siebie, to co sam myśli i czuje. Styl jego wypowiedzi bardzo różni się od stylu Jana Pawła II. Pamiętam, że w Ukrainie przez wizytą Jana Pawła II w 2001 r. pracowała cała grupa ludzi, która zbierała idee, czego Ukraińcy oczekują od papieża i przekazywała je do Watykanu. A papież wybierał z tych myśli to, co mu było bliskie i o czym chciał mówić. I gdyby Franciszek wykonał tę pracę i najpierw zorientował się, czego oczekują Ukraińcy, spróbował to zrozumieć, a potem wybrał z tego to, co uważa za najbardziej odpowiednie i o tym mówił, to mielibyśmy absolutnie fantastyczną wizytę.