Siniaki Jasia pod lupą

Po tragicznej śmierci 3,5-letniego Bartka, zakatowanego przez konkubenta jego matki, wróciło pytanie, czy można uniknąć podobnych zbrodni, jeśli będzie działał system gromadzący dane na temat dziecka. Taki pomysł forsuje m.in. poseł Joanna Kluzik-Rostkowska, była minister pracy i polityki społecznej. Chce stworzyć wielką bazę danych, gdzie informacje o niepokojących znakach przemocy na ciele dziecka będą umieszczać pedagodzy, lekarze, pracownicy opieki, policjanci. Projekt jest właściwie gotowy, potrzebna jest tylko akceptacja rządu. Pojawiają się jednak wątpliwości, czy nie grozi to ciągłą inwigilacją wszystkich rodzin w Polsce. Kluzik-Rostkowska odpowiada: nie każde dziecko znajdzie się w bazie danych i nie każdy będzie miał wgląd do tych informacji.

Jak reagować?
Obecnie wygląda to tak, że lokalne instytucje – lekarz, pedagog, opieka społeczna i policja – wykonują „swoją robotę” i koniec. Ewentualna interwencja sądu czy opieki społecznej jest możliwa, dopóki rodzina mieszka w danej miejscowości. Ale w momencie jej wyprowadzki (jak w przypadku Bartka i jego opiekunów), sprawa „przepada”, bo urzędnicy z nowego miejsca nie są poinformowani o patologicznej historii przybyszów. Obecny system działa też tak, że można tylko zabrać ofiarę przemocy do domu dziecka lub rodziny zastępczej.

Nie ma mechanizmu, który pozwoliłby odpowiednio wcześnie zareagować na przemoc w rodzinie i zapobiec nieszczęściu. Lekarz, pedagog czy policjant ma informacje o bitym dziecku na swoim biurku, w swoim komputerze. Poza tym czują się często bezradni, nie wiedząc, jak zareagować na przykład na ślady pobicia na ciele dziecka. Przeprowadzono kiedyś badania na temat, czy służby publiczne są przygotowane do reagowania na przemoc w rodzinie. – Lekarze sami przyznawali, że są bezradni w ocenie sytuacji, kiedy coś podejrzewają, bo widzą na przykład stare siniaki u dziecka, ale boją się powiadomić prokuraturę – mówi Joanna Kluzik-Rostkowska.

„Donosiciele”
Monitoring losów dziecka miałby rozwiązywać takie dylematy lekarzy, pedagogów i innych instytucji. Jeśli zauważą jakieś niepokojące znaki na ciele dziecka, mogą wprowadzić te informacje do bazy danych, posługując się słowami-kluczami, które pozwolą identyfikować problem. Informacja lekarza o dziecku spotka się w systemie z informacją od pedagoga czy policjanta. I na przykład pracownik socjalny, otwierając swój komputer, będzie miał w nim informację, że są jakieś niepokojące sygnały odnośnie do Jasia Kowalskiego. Wtedy będzie musiał pójść do danej rodziny, żeby przeprowadzić wywiad środowiskowy.