Nie ulegało wątpliwości, że po przegranej kampanii 1939 r. w okupowanej przez Niemców i Sowietów, a niedługo później także Słowaków i Litwinów Polsce musi narodzić się konspiracja. Otwartą jednak kwestią pozostawało, jaki charakter ona przybierze i kto będzie w stanie stworzyć ośrodek na tyle silny, aby podporządkować sobie różne, często skłócone i obwiniające się wzajemnie o klęskę wrześniową środowiska.
Wzorców nie trzeba było daleko szukać – całe pokolenia wychowywały się na legendzie powstania styczniowego, historii „tajemnego państwa” z jego Rządem Narodowym i partyzanckimi partiami rozsianymi po całej Rzeczypospolitej. Z kolei w czasie I wojny światowej z powodzeniem funkcjonowała konspiracyjna Polska Organizacja Wojskowa, której dokonania utrwalano także w okresie międzywojnia. Nie brakowało również ludzi, którzy bardzo szybko zdecydowali się na przejście od oporu jawnego na froncie do misternego tkania konspiracyjnych sieci.
To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.
Dawid Golik, IPN Oddział w Krakowie