Można być Europejczykiem, nie mieszkając w Europie, ale też można, w Europie mieszkając, nim nie być. Europa to nie tylko pojęcie geograficzne. To także pewna idea, rodzaj świadomości opartej na wspólnej grecko-rzymsko-judeochrześcijańskiej przeszłości.
Europejczyk to człowiek otwarty i życzliwy wobec innych, ale świadomy własnej narodowości, tradycji kultury, pamiętający, iż tylko dzięki wspólnocie z innymi może zachować swoją tożsamość. Przyszła wymarzona Europa – zjednoczona, wolna, solidarna i pojednana, budowana z trudem przez długie lata – ma być nie tylko Europą rynków, sojuszy militarnych i technologii, ale także Europą narodów.
W rodzinie narodów
Stefan kardynał Wyszyński mówił o narodzie jako o rodzinie rodzin. W nauczaniu papieża Jana Pawła II drugą, obok rodziny, wspólnotą, do której przywiązuje ogromną wagę, jest naród jako wspólnota kulturowa.
Zjednoczona Europa to rodzina narodów europejskich, połączona wspólnotą gospodarczą, techniczną, militarną, ale przede wszystkim wspólnotą ducha, opartą na zasadach wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych swobód, a także na zasadzie państwa prawa i sprawiedliwości.
Po II wojnie światowej, w wyniku konferencji jałtańskiej i tego, że od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem spadła w poprzek kontynentu „żelazna kurtyna”, Europa została podzielona na dwie części. Jedna – opierając się na poszanowaniu praw człowieka oraz na tym, co kojarzy się z przez wieki nawarstwiającą się tkanką europejskiej kultury, odwołując się do zdrowego rozsądku i przyjmując amerykańską pomoc finansową – mogła rozwijać się swobodnie i wypracowywać obecny dobrobyt. Druga część, Europa Środkowa i Wschodnia, znalazła się w sowieckiej domenie. Trwający przez prawie 50 lat porządek jałtański doprowadził do zróżnicowania nie tylko w ilości dóbr materialnych w obu strefach, ale przede wszystkim w mentalności ludzkiej.
To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.
Władysław Bartoszewski, historyk, były minister spraw zagranicznych