Encyklopedia na kliknięcie

Nawet wersje elektroniczne opasłych tomów, wydawane na płytach CD, nie stanowią już atrakcji. To dlatego, że zarówno treść ksiąg, jak i płyt kompaktowych jest niezmienna, a przez to często nieaktualna. W Internecie jest inaczej. Każde hasło jest na bieżąco uzupełniane. Gdy zostaje powołany nowy premier, po kilku minutach można już o tym przeczytać w internetowej encyklopedii. Zanim aktualna notka znajdzie się w wersji drukowanej, premier może być już inny.

„Wiki wiki” znaczy „szybko”
Od kilku już lat nie jesteśmy skazani na „stare”, drukowane encyklopedie. Alternatywą jest wielojęzyczny projekt, działający w Internecie pod nazwą Wikipedia. Każdy internauta nie tylko może ją przeczytać, ale może również (po zalogowaniu) modyfikować treść artykułów w niej zamieszczonych. Jest to możliwe za pomocą oprogramowania o nazwie „wiki wiki”, co w języku hawajskim znaczy „szybko”. Gdyby trzeba było scharakteryzować internetową encyklopedię jednym słowem, słowo „szybko” byłoby chyba najodpowiedniejsze. Twórcy i uczestnicy projektu szczycą się zachowywaniem „neutralnego punktu widzenia”. Wyklucza to stosowanie przymiotników wartościujących i ma zagwarantować rzetelność artykułów. Nie zawsze tak jest. Ale czy w papierowych encyklopediach jest inaczej?
(Do)wolna edycja

Idea wydaje się wspaniała, ale... możliwość szybkiego wprowadzania danych przez każdego oznaczać może szybkie rozczarowanie. Treść haseł, edytowanych często przez przypadkowe osoby, może wprowadzać w błąd. Merytoryczna kontrola mogłaby być lepsza, ale czy dokładna weryfikacja nie oznaczałaby spowolnienia? Brak merytorycznej kontroli nad zawartością Wikipedii jest jednym z najczęściej stawianych jej zarzutów. Nie jest on jednak do końca uczciwy. Co prawda błędne informacje można do Wikipedii wprowadzić, ale często są one weryfikowane później. Twórcy internetowej encyklopedii uspokajają, że każda zmiana treści zostaje wyświetlona na specjalnej stronie, co umożliwia monitorowanie wpisów nie tylko przez administratorów, ale również przez zwykłych użytkowników. Wszelkie akty internetowego wandalizmu mogą być zatem dość szybko eliminowane.
Mistyfikacja

Oczywiście nie obywa się bez wpadek. Kilka lat temu, być może dla kawału, a może dla testu, ktoś wprowadził do sieciowej encyklopedii hasło „Henryk Batuta”. Anonimowi autorzy stworzyli fikcyjną postać historyczną, opisując szczegółowo jej życiorys. Tak stworzone hasło widniało w Wikipedii przez 15 miesięcy! Jak zatem wierzyć w profesjonalizm tej internetowej encyklopedii? – pytają krytycy projektu. Zwolennicy odpowiadają, że tego typu wpadki zdarzają się nawet prestiżowym czasopismom naukowym. „Wikipedyści często konsultują się z fachowcami, np. z takimi instytucjami jak Rada Języka Polskiego, w celu zasięgnięcia opinii. Powstają także różne pomysły, jak zaproszenie przedstawicieli środowiska naukowego do oceny utworzonych haseł” – twierdzą twórcy Wikipedii. „Każdy artykuł jest stale zmieniany i poprawiany, ma więc spore szanse, aby w końcu stać się naprawdę perfekcyjny” – dodają.