Wodny świat

Fontanny wyrażają marzenie, aby materię wyrwać z bezruchu. Dlatego woda wykonuje w nich nieustanny ruch, tryska, szumi, perli się, przelewając się w śnieżnobiałych kaskadach. Obok nich stoją proste wodotryski, które po prostu służą do zaspokojenia pragnienia.

Wodny teatr Berniniego
Wiele fontann jest dziełem geniusza baroku Gianlorenzo Berniniego (1598-1680). Pamiętamy go przede wszystkim jako współtwórcę wystroju Bazyliki św. Piotra i gigantycznej kolumnady. Był rzeźbiarzem, architektem, malarzem. Jak nikt inny wycisnął piętno na epoce baroku.

W czasie pontyfikatu Innocentego X Bernini stworzył monumentalną konstrukcję Fontanny Czterech Rzek na Placu Navona. Wcześniej dla Urbana VIII postawił niewielką, ale o doskonałych proporcji Fontannę Trytona. Był także autorem jednej z dwóch potężnych fontann stojących na Placu św. Piotra. Wreszcie według jego koncepcji zbudowana została, zaprojektowana przez Niccola Salviego, najbardziej znana z rzymskich fontann, majestatyczna Fontanna di Trevi. Jej budowa trwała ponad 30 lat. Zaczął ją wznosić w 1735 roku papież Klemens XII, którego herb umieszczono na jej szczycie, a zakończył papież Benedykt XIV.

Bernini i jego następcy zaproponowali nową koncepcję fontanny. Zamiast mniej lub bardziej rozbudowanego wodotrysku, tworzyli wielkie kompleksy wodne, łączące monumentalną rzeźbę, niezwykłe pomysły konstrukcyjne oraz nowatorskie rozwiązania techniczne. Dzięki temu powstawał nieomal teatr wodny, snujący opowieść o świecie, w którym Boska opatrzność dominuje nad chaosem i ślepymi siłami natury. Ponieważ była to przypowieść alegoryczna, rzadko odwoływała się do symboli religijnych, częściej do znanych mitologicznych wątków i postaci. Wyjątkiem może być gigantyczna Fontanna Pawłowa (Fontanna Acqua Paola), wzniesiona przez Giovanniego Fontanę z inicjatywy papieża Pawła V na wzgórzu Gianicolo. Z daleka wygląda jak fasada okazałej świątyni. Dopiero gdy podejdzie się bliżej, widać, że jest to majestatyczne dzieło wodne, wzniesione dla upamiętnienia odbudowy przez Pawła V akweduktu Trajana. Tzw. Aqua Alsietina pochodzi z jeziora Bracciano. Woda z niego zasila także fontanny w Ogrodach Watykańskich oraz na Placu św. Piotra.