Odkrycia archeologii chrześcijańskiej przybliżają nam niezłomną i gorliwą wiarę starożytnych wspólnot Kościoła – zauważył Franciszek w liście na publiczne posiedzenie papieskich akademii. Zostało ono poświęcone postaci włoskiego archeologa Giovanniego Battisty de Rossi w 200-lecie jego urodzin. Papież przypomniał, że to właśnie on podłożył podwaliny pod nową dziedzinę wiedzy, jaką jest archeologia chrześcijańska.
Dzięki staraniom tego archeologa odkrytych zostało wiele grobów rzymskich męczenników i odnowiony został ich kult. De Rossi był wspierany przez ówczesnych papieży Piusa IX i Leona XIII. Ustanowiona została watykańska Komisja Archeologii Sakralnej i wykupiono tereny, pod którymi znajdują się chrześcijańskie nekropolie. Dzięki temu światło dzienne ponownie ujrzały katakumby św. Kaliksta, zidentyfikowano też kryptę papieży z III w oraz grób św. Cecylii.
Jak zauważa Franciszek, de Rossi nie tylko prowadził badania tych starożytnych podziemnych nekropolii, ale potrafił też odkryć ich głębokie znaczenie jako miejsca tymczasowego spoczynku chrześcijan w oczekiwaniu na zmartwychwstanie. Pielgrzymki, które do dzisiaj wiodą katakumbowymi korytarzami odkrytymi i zbadanymi przez de Rossiego, odtwarzają trasy wiernych z pierwszych wieków, którzy ze wzruszeniem docierali do grobów męczenników, aby dotknąć tych prostych grobowców i pozostawić na nich do dziś czytelne inskrypcje, w których wyrażali swe modlitwy i oddanie.
Zachęcając do rozwijania archeologii chrześcijańskiej, Franciszek przyznał nagrody, którym wyróżnieni zostali trzej archeolodzy. Złoty medal pontyfikatu otrzymał węgierski uczony prof. Gyözö Vörös za pracę o wykopaliskach w Macheroncie, fortecy Heroda Wielkiego i przypuszczalnym miejscu śmierci Jana Chrzciciela. Natomiast srebrny medal otrzymali ex aequo włoscy archeolodzy: Domenico Benoci za pracę poświęconą inskrypcjom w katakumbach św. Kaliksta oraz Gabriele Catiglia za monografię o topografii chrześcijańskiej w Toskanii.
Krzysztof Bronk