Wnioski z historii

Andrzej Grajewski: W podsumowaniu głośnej książki „Piłsudski między Stalinem a Hitlerem” pisze Pan, że pomimo wysiłków marszałka jego następcom nie udało się zabezpieczyć Polski przed sojuszem dwóch naszych śmiertelnych wrogów. We wrześniu 1939 r. byliśmy samotni.

Dr Krzysztof Rak: Nie do końca byliśmy samotni. Mocarstwa zachodnie podjęły jakieś działania, ale z naszej perspektywy nie były one satysfakcjonujące. Jednak wypowiedziały wojnę Niemcom, co zmieniło bieg historii. Pamiętajmy o tym, że w brytyjskich założeniach sztabowych z marca 1939 r. zapisano, że Polska utrzyma się od 3 do 4 miesięcy. Natomiast fakty są takie, że wojnę z Niemcami przegraliśmy w zasadzie po 10 dniach, gdy armia niemiecka stanęła u wrót Warszawy, a naczelny wódz stracił możliwość efektywnego dowodzenia.

Na ile agresja Związku Sowieckiego 17 września 1939 r. zmieniła sytuację?

Oczywiście był to cios w plecy walczącej armii polskiej, co nie zmienia jednak faktu, że strategicznie wojna z Niemcami była już wcześniej przegrana. Możemy się wprawdzie pocieszać, mówiąc, że gdyby nie sowiecka agresja, moglibyśmy odwrócić jej losy, ale to nie jest prawda.

Jaką wartość miały nasze sojusze wojskowe z Wielką Brytanią i Francją podpisane w marcu 1939 r.?

Ich głównym celem było polityczne odstraszenie Hitlera przed atakiem na Polskę. Polskie dowództwo wiedziało, że pomocy ze strony Anglii nie będzie, gdyż nie było takiej fizycznej możliwości.