Papież Franciszek ograniczył używanie rytu przedsoborowego w Kościele katolickim. Jest to wynik przeprowadzonej w 2020 r. przez Kongregację Nauki Wiary konsultacji w sprawie wprowadzania w życie listu apostolskiego motu proprio Benedykta XVI „Summorum Pontificum” z 2007 roku, w którym ówczesny papież zezwolił na odprawianie tzw. Mszy trydenckiej każdemu kapłanowi bez konieczności uzyskiwania na to zgody swego biskupa. Obecnie w liście apostolskim motu proprio „Traditionis custodes” o korzystaniu z liturgii rzymskiej sprzed reformy z 1970 roku Franciszek podkreślił, że księgi liturgiczne ogłoszone po Soborze Watykańskim II są „jedynym wyrazem lex orandi rytu rzymskiego”.
Publikujemy polski przekład papieskiego dokumentu:
LIST APOSTOLSKI
W FORMIE MOTU PROPRIO
JEGO ŚWIĄTOBLIWOŚCI PAPIEŻA FRANCISZKA
„TRADITIONIS CUSTODES”
W SPRAWIE STOSOWANIA LITURGII RZYMSKIEJ SPRZED REFORMY Z 1970 R.
Biskupi, będąc opiekunami tradycji, w jedności z Biskupem Rzymu, stanowią widzialne źródło i fundament jedności w swoich Kościołach partykularnych [1]. Pod kierownictwem Ducha Świętego, przez głoszenie Ewangelii i sprawowanie Eucharystii, kierują powierzonymi sobie Kościołami partykularnymi [2].
W trosce o zgodę i jedność w Kościele, moi czcigodni poprzednicy, św. Jan Paweł II i Benedykt XVI, przyznali i uregulowali prawo używania Mszału Rzymskiego zredagowanego przez św. Jana XXIII w 1962 r., z ojcowską troską o tych, którzy w niektórych regionach trzymali się form liturgicznych sprzed reformy, jakiej pragnął Sobór Watykański II [3]. W ten sposób zamierzali „ułatwić komunię kościelną tym katolikom, którzy żywią przywiązanie do niektórych dawnych form liturgii”, a nie do innych [4].
Zgodnie z inicjatywą mojego czcigodnego poprzednika Benedykta XVI, aby zachęcić biskupów do oceny stosowania Motu Proprio „Summorum Pontificum”, trzy lata po jego opublikowaniu, Kongregacja Nauki Wiary przeprowadziła w 2020 r. szeroką konsultację z biskupami, której wyniki zostały starannie rozważone w świetle doświadczenia zdobytego w tych latach.
Obecnie, rozważywszy życzenia wyrażone przez episkopat i wysłuchawszy opinii Kongregacji Nauki Wiary, pragnę niniejszym listem apostolskim jeszcze bardziej kontynuować nieustanne dążenie do komunii kościelnej. W związku z tym uznałem za stosowne ustalić, co następuje:
Art. 1. Księgi liturgiczne promulgowane przez świętych papieży Pawła VI i Jana Pawła II, zgodnie z dekretami Soboru Watykańskiego II, są jedynym wyrazem lex orandi Rytu Rzymskiego.
Art. 2. Do zadań biskupa diecezjalnego, jako moderatora, promotora i opiekuna całego życia liturgicznego w powierzonym mu Kościele partykularnym [5], należy regulowanie celebracji liturgicznych w swojej diecezji [6]. Dlatego do jego wyłącznej kompetencji należy zezwolenie na używanie w diecezji Mszału Rzymskiego z 1962 r., zgodnie z wytycznymi Stolicy Apostolskiej.
Art. 3. Biskup w diecezji, w której jest dotychczas obecna jedna lub więcej grup celebrujących według Mszału sprzed reformy z 1970 r.:
§ 1 Niech się upewni, że grupy te nie wykluczają ważności i prawowitości reformy liturgicznej, nakazów Soboru Watykańskiego II i Magisterium papieży.
§ 2. Niech wskaże jedno lub więcej miejsc, w których wierni należący do tych grup mogą gromadzić się na sprawowanie Eucharystii (jednak nie w kościołach parafialnych i bez tworzenia nowych parafii personalnych).
§ 3. Niech ustanowi we wskazanym miejscu dni, w których dozwolone są celebracje eucharystyczne z użyciem Mszału Rzymskiego, promulgowanego przez św. Jana XXIII w 1962 r. [7]. W tych celebracjach czytania są proklamowane w językach narodowych, z wykorzystaniem przekładów Pisma Świętego do użytku liturgicznego, zatwierdzonych przez właściwe Konferencje Episkopatów.
§ 4. Niech mianuje kapłana, jako delegata biskupa, odpowiedzialnego za celebracje i opiekę duszpasterską nad tymi grupami wiernych. Kapłan winien nadawać się do tego zadania, posiadać umiejętność posługiwania się „Missale Romanum” sprzed reformy z 1970 r., znać język łaciński w stopniu pozwalającym na pełne zrozumienie rubryk i tekstów liturgicznych, być ożywiony żywą miłością pasterską i poczuciem komunii kościelnej. Jest bowiem konieczne, aby odpowiedzialny kapłan miał na uwadze nie tylko godne sprawowanie liturgii, ale także opiekę duszpasterską i duchową nad wiernymi.
§5. W parafiach personalnych, kanonicznie erygowanych dla dobra tych wiernych, niech dokona stosownej oceny ich rzeczywistej przydatności dla rozwoju duchowego i niech oceni, czy należy je utrzymać, czy też nie.
§ 6. Niech zatroszczy się o to, by nie zezwalać na tworzenie nowych grup.
Art. 4. Kapłani wyświęceni po opublikowaniu niniejszego Motu Proprio, którzy chcą celebrować według „Missale Romanum” z 1962 r., muszą zwrócić się z formalną prośbą do biskupa diecezjalnego, który przed udzieleniem zezwolenia skonsultuje się ze Stolicą Apostolską.
Art. 5. Prezbiterzy, którzy już celebrują według „Missale Romanum” z 1962 r., winni poprosić biskupa diecezjalnego o pozwolenie na dalsze korzystanie z tych uprawnień.
Art. 6. Instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego, ustanowione przez Papieską Komisję „Ecclesia Dei”, podlegają kompetencji Kongregacji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego.
Art. 7. Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów oraz Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, w sprawach należących do ich kompetencji, sprawują władzę Stolicy Apostolskiej i czuwają nad przestrzeganiem tych postanowień.
Art. 8. Zostają uchylone wszystkie wcześniejsze normy, instrukcje, zezwolenia i zwyczaje, które nie są zgodne z postanowieniami niniejszego Motu Proprio.
Zarządzam, aby to, co zostało postanowione w niniejszym Liście apostolskim w formie Motu Proprio, było przestrzegane w całości, bez względu na jakiekolwiek argumenty przeciwne, nawet jeśli zasługują na szczególną uwagę, i oraz aby zostało ogłoszone poprzez opublikowanie w dzienniku „L’Osservatore Romano”, wchodząc w życie natychmiast, a następnie opublikowane w oficjalnym komentarzu Stolicy Apostolskiej „Acta Apostolicae Sedis”.
Rzym, u św. Jana na Lateranie, dnia 16 lipca 2021 r., w liturgiczne wspomnienie Matki Bożej z Góry Karmel, w dziewiątym roku mojego pontyfikatu.
FRANCISZEK
___________________________________________
[1] Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, 21 listopada 1964, n. 23: AAS 57 (1965) 27.
[2] Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, 21 listopada 1964, n. 27: AAS 57 (1965) 32; SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele „Christus dominus”, 28 października 1965, n. 11: AAS 58 (1966) 677-678; Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 833.
[3] Por. JAN PAWEŁ II, List Ap. Motu proprio datae „Ecclesia Dei”, 2 lipca 1988: AAS 80 (1998) 1495-1498; BENEDYKT XVI, List Ap. Motu proprio „Summorum Pontificum”, 7 lipca 2007: AAS 99 (2007) 777-781; List Ap. Motu proprio „Ecclesiae unitatem”, 2 lipca 2009: AAS 101 (2009) 710-711.
[4] JAN PAWEŁ II, List Ap. Motu proprio datae „Ecclesia Dei”, 2 lipca 1988, n. 5: AAS 80 (1988) 1498.
[5] Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum Concilium”, 4 grudnia 1963, n. 41: AAS 56 (1964) 111; „Caeremoniale Episcoporum”, n. 9; KONGREGACJA D.S. SPRAW KULTU BOŻEGO I DYSCYPLINY SAKRAMENTÓW, Instrukcja o tym, co należy zachowywać, a czego unikać w związku z Najświętszą Eucharystią „Redemptionis Sacramentum”, 25 marca 2004, nn. 19-25: AAS 96 (2004) 555-557.
[6] Por. KPK, kan. 375, § 1; kan. 392.
[7] KONGREGACJA NAKI WIARY, Dekret „Quo magis” dotyczący zatwierdzenia siedmiu nowych prefacji dla nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego, 22 lutego 2020 r., oraz Dekret „Cum sanctissima” dotyczący celebracji liturgicznej ku czci świętych w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego, 22 lutego 2020 r.: „L’Osservatore Romano”, 26 marca 2020 r., s. 6.
tł. o. Stanisław Tasiemski OP (KAI)