Starożytny napis „Chrystus narodzony z Marii” odkryty w północnym Izraelu

Archeolodzy odkryli napis wyryty na wejściu do imponującego budynku z okresu bizantyjskiego lub wczesnego islamu, z mozaikowymi chodnikami ozdobionymi geometrycznym wzorem.

1/2: כתובת בת 1,500 שנה הנושאת את שמו של "כריסטוס, שנולד ממריה", נחשפה בחפירות רשות העתיקות בטייבה שבעמק יזרעאל. הכתובת, שנחרתה ביוונית על אבן, שימשה במקור כמשקוף של דלת כנסייה משלהי התקופה הביזנטית.

צילום: צחי לאנג, רשות העתיקות pic.twitter.com/3oNpuicnJI

— רשות העתיקות - Israel Antiquities Authority (@AntiquitiesIL) 20 stycznia 2021

Napis odkryto podczas tzw. wykopalisk ratunkowych, kierowanych przez Tzachi Langa i Kojana Haku, prowadzonych przed rozpoczęciem budowy drogi wewnętrznej w wiosce Taiba w Dolinie Jizreel.

 - Nie wiedzieliśmy, czego się spodziewać przed rozpoczęciem prac, ale wiedzieliśmy, że był to obszar, na którym znaleziono pozostałości archeologiczne. Kiedy natknęliśmy się na inskrypcję, wiedzieliśmy, że mamy kościół - powiedziała w rozmowie z "The Jerusalem Post" archeolog Yardenna Alexandre z Antiquities Authority (IAA - izraelski urząd ds. starożytności).

"Chrystus narodzony z Marii. To dzieło najbardziej bogobojnego i pobożnego biskupa [Teodo] zjusza i nędznego T[omasza] zostało zbudowane od podstaw. Każdy, kto tu wchodzi, powinien się za nich modlić".

Tak brzmi pełna inskrypcja według dr Leah Di Segni, badaczki z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie. Imię biskupa Teodozjusza pojawia się także w dokumentach. Był arcybiskupem metropolii Beit She'an, do której w V wieku przynależała Taiba. 

Di Segni zwraca również uwagę na to, że napis wita tych, którzy wchodzą i błogosławi ich. Co wskazuje jednoznacznie, że budynek jest kościołem, a nie klasztorem. "Kościoły witały wiernych przy wejściu, podczas gdy klasztory raczej tego nie robiły."

- To pierwszy dowód na istnienie kościoła bizantyjskiego w wiosce Taiba i stanowi uzupełnienie innych znalezisk poświadczających działalność chrześcijan zamieszkujących ten region - powiedział archeolog IAA dr Walid Atrash.

Sama Taiba była chrześcijańską wioską w okresie bizantyjskim (V do VII wieku), a później stała się miejscem twierdzy krzyżowców.  - Wokół niej wyrosła nowoczesna arabska wioska, a niektóre pozostałości są nadal widoczne - podsumowała Alexandre.