Dlaczego wyginęli neandertalczycy?

Neandertalczyk, bliski gatunkowo krewny współczesnego człowieka, zniknął z powierzchni ziemi około 40 tysięcy lat temu. Przetrwała tylko część jego genów, dzięki krzyżowaniu się neandertalczyków z homo sapiens sapiens. Co stało się przyczyną wymarcia tego gatunku? Zdania naukowców są podzielone, a do niedawna dominowała teza, że główną przyczyną była silna ekspansja naszego gatunku, który zepchnął neandertalczyków na coraz mniej sprzyjające przetrwaniu tereny. Inne, mniej popularne teorie mówiły o destrukcyjnych dla neandertalczyka zmianach klimatu czy chorobach.

Jednak ostatnie odkrycia pokazują, że kres człowieka neandertalskiego miał znacznie bardziej złożone przyczyny, a kluczową role odegrały czynniki demograficzne i genetyka. Badania prowadzono niezależnie pod kierunkiem Anny Degioanni z Aix Marseille Universite i przez przez Krista Vaesena z Uniwersytetu Technologicznego w Eindhoven. Jedne i drugie zostały oparte o matematyczny model wahań liczebności populacji. Wnioski w znacznej mierze są ze sobą zbieżne.

Według ustaleń obu zespołów głównych przyczyn wyginięcia gatunku należy szukać w kryzysie demograficznym. Przy dużej śmiertelności noworodków wystarczył spadek płodności neandertalskich kobiet o 2,7 proc., aby populacja wymarła w ciągu 10 tysięcy lat. Przy spadku płodności o 8 proc. neandertalczycy mogli zniknąć już po czterech tysiącach lat. 

Zapaści demograficznej sprzyjało tez duże rozproszenie małych grup neandertalczyków. Prowadziło to do krzyżowania się osób ze sobą spokrewnionych, a w konsekwencji komplikacji genetycznych w populacji neandertalskiej. Przy niewielkich populacjach wystarczyło też, że w danym roku urodziło się znacznie mniej dziewczynek niż chłopców, by zdestabilizować dalsze liczebne rozwijanie się grupy.