Profesor Andrzej Nowak odznaczony Orderem Orła Białego
Historyk, prof. Andrzej Nowak został w poniedziałek odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Orderem Orła Białego – w uznaniu znamienitych zasług w upowszechnianiu wiedzy historycznej i propagowaniu wartości patriotycznych, za osiągnięcia w dziedzinie nauk humanistyczno-społecznych i popularyzowanie polskiej myśli naukowej na świecie.
Prezydent odznaczył również Orderem Orła Białego lekarkę prof. Grażynę Świątecką – profesor medycyny, kardiologa, twórczynię Telefonu Zaufania "Anonimowy Przyjaciel", prezesa Polskiego Towarzystwa Pomocy Telefonicznej.
Andrzej Nowak publikuje w „Gościu Niedzielnym” w rubryce „As z rękawa”. Przeczytaj jego tekst z poprzedniego wydania GN:
Polonez Pileckiego w Berlinie
Andrzej Nowak urodził się 12 listopada 1960 r. w Krakowie. Już sam pejzaż miasta od najmłodszych lat mógł wywierać na niego wpływ – mieszkał bowiem na krakowskich Oleandrach - w miejscu historycznej zbiórki strzelców z I Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego, którzy dali początek Legionom Polskim, a swoim wysiłkiem zbrojnym w latach I wojny światowej przyczynili się do odzyskania niepodległości w 1918 r.
Dziejami Polski zainteresował się m.in. dzięki pedagogowi i historykowi prof. Markowi Eminowiczowi, który przygotowywał go do olimpiad szkolnych z historii. Od wczesnych młodych lat wiedział, że Polska jest zniewolona przez Związek Sowiecki, a kontakty z opozycją nawiązał w 1977 r. po śmierci Stanisława Pyjasa. "Wtedy też po raz pierwszy wymienialiśmy jakieś ulotki, w trakcie olimpiady historycznej. Czytałem również biuletyny KOR, ROPCiO. Czasem udało mi się zdobyć +Kulturę+ paryską. Ciągle słuchaliśmy Radia Wolna Europa" - opowiadał.|
Andrzej Nowak na temat odzyskania przez Polskę niepodległości:
– Polacy dłużej i dzięki swej kulturze republikańskiej intensywniej niż wiele innych narodów europejskich cieszyli się nieprzerwaną tradycją polityczno-kulturową – mówił przed rokiem w rozmowie z „Gościem”. – Polska była niepodległa przez 850 lat. Brutalny i bezprecedensowy charakter rozbiorów, całkowitej likwidacji państwa polskiego przez zaborczych sąsiadów, był dla świadomych obywateli RP niezwykle dramatycznym wydarzeniem. Stąd siła dążeń do niepodległości, ofiar dla niej ponoszonych i wyjątkowa radość z jej odzyskania w 1918 r. Musimy sobie uświadomić, jak wielkie znaczenie miało to dla ówczesnych Polaków.
– Bez pamięci nie ma tożsamości – kontynuuje prof. Nowak. – Jeżeli jesteśmy kimś, to dlatego, że pamiętamy o tym, czego doświadczyliśmy. Znaczenie historii w życiu wspólnot politycznych jest różne. Na przykład historyczna pamięć politycznej wspólnoty Belgów może sięgnąć najwyżej do roku 1830, kiedy powstało ich państwo. Natomiast Polska ma, jak już powiedzieliśmy, bardzo długą, intensywnie przeżywaną historię. To sprawia, że jej odebranie, twierdzenie, że Polacy powinni ją porzucić, jest uważane przez większą część naszego społeczeństwa za zamach na tożsamość, na bardzo ważną część własnej, indywidualnej wartości wielu z nas. Dlatego ważne jest, aby przypominać sobie wciąż na nowo dzieje swojego narodu.
Czytaj też:
Kartę opozycyjną życiorysu Nowaka przedstawia Instytut Pamięci Narodowej, w którym profesor zasiada w Kolegium - złożonym z historyków i działaczy opozycji demokratycznej w PRL. "Od 1980 r. zaangażowany w niezależną działalność publicystyczną (współpracował m.in. z podziemną +Arką+, +Miesięcznikiem Małopolskim+, +Alternatywami+, +Tumultem+); w latach 1991-1994 redaktor naczelny +Arki+, a od 1995 r. do 2013 r. – dwumiesięcznika +Arcana+. W latach 1980–1981 członek Konwentu NZS na UJ. W stanie wojennym współorganizator tzw. Wolnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadzącego wykłady z tematów zakazanych dla grup robotniczych; współpracownik Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego, zorganizowanego przez ks. Kazimierza Jancarza w Mistrzejowicach-Nowej Hucie. W 1988 r. uczestnik I Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka w Nowej Hucie, a w 1990 roku II Konferencji – w Leningradzie. W 1989–1991 członek Komisji +Solidarności+ w Bibliotece Jagiellońskiej" - przypomina Instytut.
W pracy naukowej prof. Nowak zajmuje się głównie historią polityczną i myślą polityczną Europy Wschodniej XIX-XX w. Interesują go także studia porównawcze nad imperiami, pamięć kulturowa w Europie Wschodniej i geopolityka.
Prof. Nowak kieruje pracami Zakładu Historii Europy Wschodniej w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ponadto kieruje Zakładem Historii Europy Wschodniej i Studiów nad Imperiami XIX i XX w. w Instytucie Historii PAN, którego głównym przedmiotem badań jest Imperium Rosyjskie i narody Europy Wschodniej; dziedzictwo imperium sowieckiego w Europie Wschodniej m.in. w aspekcie geopolitycznym oraz historia Polaków w Imperium Rosyjskim w XIX w.
Jest autorem ponad 30 książek m.in. "Polska i trzy Rosje. Polityka wschodnia Józefa Piłsudskiego", "Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 - zapomniany appeasement", trzytomowe "Dzieje Polski" czy "Metamorfozy Imperium Rosyjskiego 1721-1921. Geopolityka, ody i narody" - wykładał gościnnie na wielu uczelniach m.in. w USA (Harvard), Wielkiej Brytanii (Cambridge), Kanadzie (University of Toronto), a także w Brnie, Tokio, Dublinie, Florencji.
Jest także laureatem wielu nagród, m.in. Nagrody Rektora UJ za wybitne osiągnięcia naukowe (2009 i 2010), trzykrotnie Nagrody KLIO za najlepszą książkę historyczną (w latach: 1995, 1998, 2001). Był także laureatem programu "Mistrz" Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w 2011 r.
W czerwcu 2019 r. prof. Nowak został także laureatem Nagrody im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Również w 2019 r. prof. Andrzej Nowak znalazł się wśród pięciu nominowanych do Nagrody Mediów Publicznych w kategorii Słowo.
PAP/red.
