Ks. prof. Tischner był zarejestrowany jako kontakt operacyjny i konsultant komunistycznego MSW. Czy to go obciąża?

Przykra ta rejestracja ks. Józefa Tischnera w kategorii KO i konsultanta Departamentu IV MSW... Szkoda pic.twitter.com/NIlhTNwoCk

— Sławomir Cenckiewicz (@Cenckiewicz) 3 czerwca 2019

 Fakt rejestracji w charakterze kandydata, a następnie kontaktu operacyjnego, nie musi być  obciążający - mówi były przewodniczący Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, zastępca redaktora naczelnego "Gościa Niedzielnego", historyk i politolog  dr Andrzej Grajewski. Istotne jest, jaką formę miały te kontakty. Podkreśla, że osoby zarejestrowane jako kontakty operacyjny (a tym bardziej: jako kandydaci) nie musieli mieć świadomości, że rozmawiają z funkcjonariuszem czy funkcjonariuszami komunistycznych służb specjalnych i są w ich operacyjnym zainteresowaniu.

Bardziej skomplikowana jest sprawa zarejestrowania ks. prof. Tischnera jako konsultanta. Jak mówi dr Grajewski, status ten wskazuje, że występująca w tym charakterze osoba raczej była świadoma, z kim rozmawia. Trudno bowiem sobie wyobrazić, aby funkcjonariusz ryzykował fikcyjną rejestrację w tej kategorii jednego z najbardziej znanych wówczas w Polsce księży. Jednak wachlarz możliwości interpretacyjnych tego, na czym w rzeczywistości polegały te kontakty, jest szeroki. Nie da się tego ocenić bez znajomości szerszego kontekstu tych wydarzeń. Dotąd nie były znane żadne informacje na ten temat, a więc jest to być może istotny szczegół nie tylko w biografii ks. Tischnera, ale także środowiska, w którym funkcjonował. Istotna jest data rejestracji – jesień 1988 r. Toczą się już wtedy rozmowy między częścią opozycji i władzami z udziałem przedstawicieli Kościoła, poprzedzające rozpoczęcie obrad Okrągłego Stołu. Ta rejestracja może świadczyć, że nieformalne kontakty były szersze i bardziej rozbudowane – zwraca uwagę dr Grajewski.

Informacja o rejestracji ks. prof. Tischnera przez SB pochodzi z wydanej właśnie przez Instytut Pamięci Narodowej książki pt. "Kryptonim Klan. Służba Bezpieczeństwa wobec NSZZ Solidarność w Gdańsku".

Ks. Józef Tischner (1931-2000) był kapłanem archidiecezji krakowskiej, filozofem, profesorem Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Był uważany za kapelana "Solidarności". Zbiór jego tekstów publikowanych w "Tygodniku Powszechnym" wydano pod wspólnym tytułem: "Etyka solidarności". Po 1989 r. był członkiem rady programowej Unii Wolności.