Kto może otrzymać przebaczenie?

U Hammurabiego jasno i konkretnie: „Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu”. Znamy to wszyscy w wersji: „Oko za oko, ząb za ząb”. Bogini trzymająca wagę symbolizowała sprawiedliwość, która odważa każdemu tyle, ile powinien dostać. Tak tworzyło się ludzkie prawo, które usiłując osiągnąć ideał ładu społecznego, odważało, mierzyło i liczyło. Lubimy to – wiedzieć konkretnie, co za co można dostać. Matematyczna dokładność daje pewien rodzaj komfortu, spokoju wewnętrznego. Czerń i biel pozwalają określić siebie jako winnego bądź nie. Zżymamy się, gdy nam niesłusznie coś zarzucają. Mówimy: „należało mu się”, kiedy winowajca ponosi karę. Nawet jeśli skłonni jesteśmy wybaczać, to do pewnego stopnia, w ramach ograniczonych możliwości. „Nie, tego zapomnieć się nie da” – kiwamy przecząco głową, gdy zranienie dotyka i rozdziera. „Wybaczam, ale nie zapomnę. Nie przychodź więcej” – urywamy przyjaźń zdradzoną przez drugą stronę. Ludzkie pojęcie sprawiedliwości jest bardzo proste... I jak często potrafi być nie-ludzkie.