Czy uniwersytet przetrwa?

Czasy współczesne nie sprzyjają silnemu poczuciu tożsamości. Co więcej, silna tożsamość bywa przedstawiana jako postawa fundamentalistyczna. A przecież winniśmy być otwarci na świat. Mamy zatem kryzys tożsamości jednostek, społeczeństw, instytucji, przykrywany retoryką bycia sobą, wychodzenia poza schematy i odkrywania nowych możliwości. Problem z tożsamością mają także uniwersytety, w tym uniwersytety katolickie. Uniwersytet w klasycznym ujęciu to autonomiczna społeczność nauczających i nauczanych, której głównym celem jest odkrywanie prawdy. Dziś jednak zdaje się zyskiwać przewagę Piłatowe sceptyczne: „Cóż to jest prawda?”. Poza tym cierpliwe dochodzenie do prawdy bywa mało użyteczne w uzyskiwaniu doraźnych celów. Istnieje także problem z autonomią. Można się było spodziewać, że po upadku PRL-u na uniwersytetach rozkwitnie wolna myśl. Okazało się jednak, że towarzyskie koterie, polityczna poprawność i poszukiwanie źródeł dochodu blokują wolność życia akademickiego niekiedy bardziej niż podstawowe organizacje partyjne słusznie minionego okresu. Wspólnota nauczających i nauczanych słabnie coraz bardziej na rzecz administracji. Nie chodzi mi o oddane panie sekretarki na poszczególnych wydziałach, ale o cały zewnętrzny aparat urzędniczy, który przejmuje władzę na uniwersytetach, m.in. przez narzucanie nieskończonej ilości papierów do wypełnienia, na podstawie których potem ocenia się, który wykładowca jest dobry, a który nie. Uniwersytet katolicki musi bardziej niż kiedykolwiek walczyć o swą katolicką tożsamość. Świat akademicki w dużej części nie jest przyjazny katolicyzmowi. Twierdzi się, że wiara katolicka stoi w sprzeczności z badaniami uniwersyteckimi. Mówią to często zagorzali wyznawcy ideologii lewicowo-liberalnych, jak feminizm, genderyzm, ekologizm, LGBTQ itp. Pretendowanie do tzw. światopoglądu naukowego, który odrzuca wiarę, jest najczęściej manipulacją. Uczciwe i racjonalne jest zadeklarowanie wiary, którą traktuje się – jak uczy Jan Paweł II – jako drugie skrzydło, obok rozumu, dochodzenia do prawdy. Czy uniwersytet przetrwa? Ktoś powie, że przetrwają wielkie uniwersytety, przypominające dobrze zarządzane korporacje, sprzęgnięte z biznesem i światem mediów. Ale czy to będą jeszcze uniwersytety, niezależne społeczności nauczających i nauczanych?•