Żal „Powidoków”

Można się zastanawiać, co stało za decyzją komisji, która wybrała film jako polskiego kandydata do Oscara, bo „Powidoki” z pewnością nie należy do najwybitniejszych w twórczości zmarłego reżysera. Wajda nakręcił kilka innych filmów, jak „Ziemia obiecana” czy „Człowiek z marmuru”, które bardziej zasługiwały na start w oscarowym konkursie.

A przecież w ubiegłym roku powstało u nas kilka wyróżniających się produkcji, w tym „Wołyń” Smarzowskiego czy „Ostatnia rodzina” Matuszyńskiego. Nie dziwi więc fakt, że „Powidoki” ostatecznie nie znalazły się wśród dziewięciu tytułów na tzw. shortliście filmów, które powalczą o nominacje do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. Sam temat i nazwisko nie świadczy przecież o jakości filmu. Czy Wajda potrzebuje zresztą dorabianych na siłę zaszczytów?

Andrzej Wajda zainteresował się postacią Władysława Strzemińskiego, bo uważał go za „jednego z najbardziej świadomych artystów w Polsce”. Artystą będącym w konflikcie z władzą ludową, który nie poszedł wobec niej na żadne ustępstwa czy kompromisy. I drogo za to zapłacił. „Powidoki” są opowieścią o ostatnich latach życia Strzemińskiego.

Dużo zastrzeżeń budzi sam scenariusz, a niektóre dialogi przypominają tyrady rodem z filmu popularnonaukowego. Rażą sztucznością i publicystyką. Można zrozumieć chęć wyjaśnienia niezorientowanemu widzowi, kim był Strzemiński i jak wyglądał stosunek władzy ludowej do sztuki w czasach stalinowskich, ale w filmie wyszło to nad wyraz nieudolnie.

Andrzej Wajda zwykle doskonale radził sobie z obsadą aktorską swoich filmów. Bogusław Linda w roli Strzemińskiego udowodnił, że jest świetnym aktorem. Natomiast trudno coś dobrego powiedzieć o reszcie obsady, która z wysiłkiem zmaga się ze źle napisanymi dialogami.