Ordo Iuris zanalizowało projekt regulaminu sejmowego dotyczącego prac dziennikarzy

Oczywiście prawa wymienione w art. 61 ust. 2 Konstytucji nie są absolutne, jednak ich ograniczenie wymagałoby spełnienia przesłanek określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP w tym wymogów konieczności i proporcjonalności przy poszanowaniu zakazu naruszenia istoty prawa do informacji z art. 61. Wprowadzenie całkowitego zakazu rejestrowania dźwięku lub obrazu na sali plenarnej Sejmu RP nie spełniałoby tych kryteriów i to również wówczas, gdyby uznać, że jest on adresowany jedynie do konkretnej grupy osób (dziennikarzy). Z informacji przedstawionych na stronie sejmowej nie wynika wprawdzie, czy zakaz rejestrowania dźwięku i obrazu jest skierowany również do Stałych Korespondentów Parlamentarnych (czy tylko do pozostałych dziennikarzy), niemniej nawet takie ograniczenie wydaje się być wątpliwe w świetle standardów konstytucyjnych.

Warto też zauważyć, że uzyskanie informacji o przebiegu posiedzenia Sejmu czy komisji sejmowych możliwe jest za pośrednictwem transmisji emitowanych na stronie internetowej Sejmu. Możliwość taka ma być zapewniona dziennikarzom również na ekranie wielkoformatowym w planowanym Centrum Medialnym. W dużej mierze czyni to zadość art. 18 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej[6], który stanowi, że „posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów są jawne i dostępne”. Jednak ułatwienia, jakie niesie ze sobą Internet, nie mogą przekreślać gwarancji konstytucyjnych w zakresie rejestracji dźwięku lub obrazu. W szczególności nie byłby zgodny ze wzorcem konstytucyjnym monopol organu władzy publicznej w zakresie zapewniania transmisji z posiedzeń tego organu.

Ograniczenia w innych państwach europejskich

Dokonując oceny prawnej projektu zarządzenia Marszałka Sejmu należy bardzo ostrożnie odwoływać się do regulacji obowiązujących w parlamentach innych państw europejskich. Występowanie we Włoszech, na Węgrzech czy w Portugalii rozwiązań podobnych do planowanych ma niewielkie znaczenie dla oceny konstytucyjności regulacji obowiązujących w Polsce w świetle gwarancji ujętych w Konstytucji RP.

Forma wprowadzenia zmian w zasadach pracy dziennikarzy w Sejmie RP

Warto również zwrócić uwagę na kwestie formalne. Zgodnie z art. 61 ust. 4 Konstytucji tryb udzielenia dostępu do informacji publicznej (co obejmuje rejestrację dźwięku lub obrazu) w Sejmie określa regulamin Sejmu. Omawianą kwestię normuje w zasadzie jedynie art. 172 ust. 1 regulaminu Sejmu, który w pkt 2 nakazuje umożliwienie prasie, radiu i telewizji dokonywania sprawozdań z posiedzeń Sejmu, zaś w pkt 3 – umożliwienie publiczności obserwowania obrad Sejmu z galerii w sali posiedzeń Sejmu, na zasadach określonych przez Marszałka Sejmu w przepisach porządkowych. Zatem w świetle regulaminu Sejmu, przyjęta forma zarządzenia Marszałka Sejmu jest właściwą dla określania „zasad dopuszczalności rejestracji dźwięku lub obrazu posiedzenia Sejmu” i nie obejmuje już zakazu takiej rejestracji, zarządzenie w kształcie wynikającym z założeń byłoby zatem niezgodne z regulaminem Sejmu i naruszałoby istotę wolności określonej w art. 61 ust. 2 Konstytucji RP.

Podsumowanie

Projektowane zmiany, chociaż wpisują się w standardy obowiązuję w parlamentach licznych państw europejskich, powinny przede wszystkim uwzględniać wysoki poziom gwarancji dostępu do informacji publicznej przewidziany w art. 61 ust. 2 Konstytucji RP, który ponad wszelką wątpliwość obejmuje możliwość rejestrowania przez dziennikarzy przebiegu posiedzeń Sejmu RP oraz przebiegu posiedzeń komisji sejmowych.