Papież Franciszek w celi śmierci ojca Maksymiliana Kolbego

Blok 11 był miejscem szczególnym w Auschwitz. Mieścił się w nim obozowy areszt. Niewiele osób przeżyło pobyt w nim.

Okresowo przetrzymywani tu byli tzw. więźniowie policyjni, głównie Polacy, pozostający do dyspozycji katowickiego Gestapo. Większość rozstrzelano. W podziemiach Niemcy dokonali latem 1941 r. pierwszych prób uśmiercania gazem "Cyklon B", który później wykorzystali do masowej zagłady przede wszystkim Żydów.

W ostatnich dniach lipca 1941 r., po ucieczce jednego z więźniów, Niemcy zarządzili karny apel, podczas którego w odwecie wybrali grupę więźniów skazując ich na śmierć głodową. W tej grupie znalazł się Franciszek Gajowniczek. Jego rozpacz dostrzegł Kolbe, który poprosił Niemców, by pozwolili mu zastąpić współwięźnia. Franciszkanin zmarł 14 sierpnia, dobity zastrzykiem fenolu.

Ściana Straceń jest miejscem tragicznym i symbolicznym. W czasie działania obozu Niemcy rozstrzelali tu wiele tysięcy osób. Ginęli tu przede wszystkim Polacy. To miejsce jest symbolem męczeństwa. Głowy państw podczas swoich wizyt składają tutaj wieńce i znicze, będące wyrazem pamięci o ofiarach. Tam papież Franciszek spotkał się z 12 ocalałymi więźniami obozu. Wśród tych osób byli Polacy, Żydzi i Sinti:

1. Helena Dunicz Niwińska (numer obozowy 64118) urodziła się w 1915 r. w Wiedniu. Jest polską skrzypaczką, tłumaczką literatury z zakresu historii muzyki poważnej. Jej rodzinnym miastem był Lwów. Mieszkała w nim z rodzicami i braćmi do stycznia 1943 r. Wówczas została aresztowana przez Niemców razem z matką, Marią Dunicz.

Obie zostały deportowane do Auschwitz 3 października 1943 r. transportem z Lwowa. Jako skrzypaczka została członkinią orkiestry obozowej w Auschwitz II-Birkenau. W grudniu Maria Dunicz zginęła w obozie.

Papież Franciszek w celi śmierci ojca Maksymiliana Kolbego   Papież Franciszek przechodzi przez bramę byłego niemieckiego, nazistowskiego obozu zagłady Auschwitz Paweł Supernak /PAP W styczniu 1945 r., gdy do Oświęcimia zbliżały się wojska sowieckie, Niemcy wyprowadzili większość więźniów na Zachód. Helena została ewakuowana w "marszu śmierci" do obozu Ravensbrueck, a następnie Neustadt-Glewe, gdzie doczekała wolności. Po wojnie zamieszkała w Krakowie.

W 2013 r. nakładem wydawnictwa Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau ukazała się jej książka "Drogi mojego życia: wspomnienia skrzypaczki z Birkenau".

2. Alojzy Fros (numer obozowy 136223) urodził się w 1916 r. w Rybniku. Został aresztowany przez Niemców w kwietniu 1943 r. za działalność konspiracyjną. Do Auschwitz został przywieziony 9 sierpnia 1943 r. Przez pierwsze dwa miesiące - jako chory - przebywał w szpitalu obozowym. Następnie został zatrudniony przy sortowaniu paczek dla więźniów. Jesienią 1944 r. został przeniesiony do KL Sachsenhausen (nr 115773), a następnie do KL Buchenwald (nr 96935). Wyzwolenia doczekał w kwietniu 1945 r. W 2015 r. ukazały się jego wspomnienia zatytułowane "Moja historia".

3. Eugeniusz Gruszczyński (numer obozowy 149850). Jest Rosjaninem. Nazywał się Gienadij Murawiew. Jako dziecko został deportowany wraz z matką do Auschwitz. W obozie chłopca odebrano. Po wyzwoleniu wraz z innymi uratowanymi dziećmi trafił do domu dziecka na Dolnym Śląsku, gdzie opieką otoczyła go wychowawczyni Helena Gruszczyńska. Dała mu własne nazwisko i imię Eugeniusz. Gruszczyński, gdy dorósł, wyjechał do Szczecina. Po latach dowiedział się, się, że poszukuje go biologiczna matka, Zinajda Murawiewa. Po latach spotkali się w Mińsku.

4. Janina Iwańska (numer obozowy 85595) urodziła się w 1930 r. w Warszawie. 12 sierpnia 1944 r. została przywieziona do KL Auschwitz w transporcie ludności cywilnej podczas Powstania Warszawskiego. W styczniu 1945 r. ewakuowana w "marszu śmierci" do KL Ravensbrueck, a następnie Neustadt-Glewe, gdzie została wyzwolona.

5. Prof. Wacław Długoborski (numer obozowy 138871) urodził się w 1926 r. w Warszawie. Niemcy aresztowali go w maju 1943 r. za działalność konspiracyjną. Trafił do więzienia na Pawiaku, skąd 25 sierpnia 1943 r. został deportowany do Auschwitz. Jako więzień był zatrudniony w obozowym szpitalu w Birkenau. Z końcem stycznia 1945 r., po odejściu transportów ewakuacyjnych, zbiegł z obozu.

Po wojnie został pracownikiem naukowym wyższych uczelni oraz kuratorem badań naukowych w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau. Był członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.

6.Prof. Zbigniew Kączkowski (numer obozowy 125727) urodził się w 1921 r. w Krakowie. W 1941 r. został harcerzem Szarych Szeregów. Latem tegoż roku wyjechał z Warszawy do folwarku Marynki nad Pilicą. Ukończył tam tajną podchorążówkę ZWZ/AK. Miał fałszywe dokumenty na nazwisko Zbigniew Kaczanowski. Został aresztowany przez Niemców podczas obławy w kwietniu 1943 r. 24 czerwca trafił do KL Auschwitz. Tym samem transportem została deportowana również jego matka Zofia, która zginęła w obozie.

Zbigniew Kączkowski był pielęgniarzem w szpitalu obozowym w Auschwitz I. 27 lipca 1944 r. podjął nieudaną próbę ucieczki. Po ujęciu trafił do bloku 11. Niemcy przewieźli go do KL Buchenwald, a następnie do Mittelbau-Dora. Po wojnie został pracownikiem naukowym wyższych uczelni.

7. Stefan Lesiak (numer obozowy 197204) urodził się w 1927 r. w Pińczowie. Do Auschwitz został deportowany pod fałszywym nazwiskiem Wesiak w transporcie ludności cywilnej z ogarniętej powstaniem Warszawy 17 września 1944 r. Miesiąc później przeniesiony do KL Buchenwald, gdzie w kwietniu 1945 r. odzyskał wolność.

8. Walentyna Nikodem (numer obozowy 8737) urodziła się w 1922 r. w Łodzi. Przywieziona do Auschwitz 16 lipca 1942 r. wraz z matką, która zginęła w obozie. Jej ojca zamordowali w Łodzi gestapowcy. W obozie pracowała m.in. w obozowej paczkarni. Pomagała kobietom, które urodziły w obozie dzieci, była matką chrzestną niektórych niemowląt. 26 października 1944 r. została przewieziona do KL Flossenbuerg. Wolność odzyskała w maju 1945 r.

9. Marian Majerowicz (numer obozowy 157715) w 1926 r. w Myszkowie w rodzinnie żydowskiej. W październiku 1943 r. przywieziony do KL Auschwitz, gdzie zginęli jego rodzice i maleńki brat. W styczniu 1944 r. został wywieziony do KL Gross-Rosen. Wyzwolenia doczekał podczas "marszu śmierci" z tego obozu w 1945 r. Pełni funkcję prezesa Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej w Warszawie.

10. Eva Umlauf (numer obozowy A-26959) ma 74 lata. Urodziła się w obozie pracy Novaky. Deportowana do Auschwitz 3 listopada 1944 r. w transporcie z Seredu na Słowacji wraz z całą rodziną jako dwuletnie dziecko. Ocalała, gdyż Niemcy pod koniec października przestali mordować Żydów w komorach gazowych. Wolności doczekała w KL Auschwitz, do którego 27 stycznia 1945 r. wkroczyła Armia Czerwona. Jej matka, będąca w ciąży w czasie przybycia do obozu, w kwietniu 1945 r. urodziła córkę Eleonorę. Po wojnie Eva Umlauf została lekarką.

11. Naftali Fuerts (numer obozowy B-14026) urodził się w 1932 r. w żydowskiej rodzinie w Bratysławie. Deportowany do KL Auschwitz 3 listopada 1944 r. W styczniu 1945 r. został ewakuowany do KL Buchenwald, gdzie doczekał wolności. Mieszka w Hajfie w Izraelu.

12. Peter Rauch (numer obozowy Z-3531) urodził się w 1939 r. w Monachium w rodzinie Sinti (grupa etniczna pokrewna Romom - PAP). W tym mieście mieszkał z rodzicami i pięcioma siostrami. Jego ojciec prowadził własną działalność przewozową. 8 marca 1943 r. wszyscy zostali aresztowani i deportowani do tzw. Zigeunerlager (rodzinnego obozu cygańskiego) w Auschwitz II-Birkenau. Peter wraz z matką został przeniesiony najpierw do KL Ravensbrck, następnie do Mauthausen i Bergen-Belsen. Tam w 1945 r. został wyzwolony. Wrócił do Monachium.

To trzecia wizyta następcy św. Piotra na dziedzińcu bloku 11. W 1979 r. przed Ścianą Straceń ukląkł Jan Paweł II. Dziesięć lat temu modlił się Benedykt XVI, na którego oczekiwało tam 31 byłych więźniów.

Pope Francis in Poland. Visit to the Auschwitz-Birkenau Concentration Camp
The Vatican - Polski

Przeczytaj także:

« 1 »