W obliczu zagrożenia

W przeddzień referendum, które na Krymie ogłosiły władze Autonomicznej Republiki Krymu, Tatarzy - autochtoniczni mieszkańcy półwyspu - wystosowali apel do parlamentu Ukrainy i wszystkich obywateli tego państwa. Jego autorem jest Medżlis –narodowy organ przedstawicielski krymskich Tatarów, który chociaż nie ma formalnego umocowania w konstytucji Ukrainy,  respektowany był przez wszystkie władze ukraińskie, także prezydenta Wiktora Janukowycza.  

Na czele Medżlisu stoi Refat Czubarow, który podpisał apel. Dokument, jak zaznaczono na wstępie, powstał: „pamiętając o wszystkich stratach, upokorzeniach, cierpieniach i represjach, jakich zaznał naród krymskotatarski od czasów aneksji Krymu w 1783 roku i utraty swej wielowiekowej państwowości” oraz „pragnąc nie dopuścić do powtórzenia się ludobójstwa z 18 maja 1944 roku, kiedy to naród krymskotatarski został deportowany ze swej historycznej Ojczyzny”.

W ocenie Medżlisu, społeczność tatarska na Krymie oraz wszystkie inne jego narody znalazły się „w obliczu realnego zagrożenia bezpieczeństwa i wolności”. Dlatego apel stanowczo potępia „akt agresji ze strony Federacji Rosyjskiej i plan aneksji Krymu, uznając te działania za ciężkie pogwałcenie prawa międzynarodowego, destabilizujące obecny system stosunków międzynarodowych”. W tym kontekście stwierdza się, że odbywające się dzisiaj referendum, „którego celem jest zmiana przynależności terytorialnej Krymu za nieuzasadnione i sprzeczne z ustawodawstwem i konstytucją Ukrainy”. „Kategorycznie odrzucamy wszelkie próby określenia przyszłości Krymu bez swobodnego wyrażenia własnej woli przez naród krymskotatarski – rdzenną ludność Krymu”.  

Medżlis wzywa Radę Najwyższą i inne najwyższe organa władzy państwowej Ukrainy, „aby niezwłocznie i działając w porozumieniu z organizacjami międzynarodowymi (ONZ, OBWE, Rada Europy, Unia Europejska) zagwarantowały niezbywalne prawo narodu krymskotatarskiego do samostanowienia na terenie jego historycznej ojczyzny – Krymu i tym samym umożliwiły urzeczywistnienie naturalnych praw narodu krymskotatarskiego zapisanych w aktach prawa międzynarodowego o prawach ludności rdzennej”.

Tatarzy, choć na Krymie mieszka ich dzisiaj jedynie ok. 200 tys. (nieco ponad 12 proc.) są jedyną grupą społeczną, która otwarcie występuje przeciwko rosyjskiej agresji na Krymie.  W przeszłości zamieszkiwali obszar południowego Krymu, w pobliżu łańcucha Gór Krymskich. W 1944 r. na rozkaz Stalina zostali wysiedleni do Kazachstanu i na Syberię. Zaczęli wracać dopiero na początku lat. 90. Ich ojcowizna była jednak zajęta, dlatego musieli osiedlać się na północy, m.in. w okolicach Symferopola. Duchowym liderem krymskich Tatarów jest znany jeszcze w czasach sowieckich obrońca praw człowieka Mustafa Dżemilew.