W Wielki Czwartek Kościół katolicki wspomina tajemnicę Eucharystii - Chrystusa, który pozostał z wiernymi pod postaciami chleba i wina, oraz ustanowienie sakramentu kapłaństwa. Mszą Św. Wieczerzy Pańskiej rozpoczniemy uroczyste obchody Triduum Paschalnego - tajemnicy męki, śmierci i zmartwychwstania Pana Jezusa Chrystusa
Przed południem w kościołach katedralnych biskupi wraz z całym prezbiterium swojej diecezji odprawiają Mszę Św. Krzyżma, podczas której księża odnawiają przyrzeczenia kapłańskie. Święcone są też oleje używane przy udzielaniu sakramentów: olej katechumenatu, chorych i Krzyżma Świętego. Olej jest symbolem mocy, której Bóg udziela w momencie namaszczenia. Olejem namaszczano królów (Dawida, Saula), proroków (np. Eliasza) i kapłanów (np. Aaron). Olejem namaszczony jest każdy ochrzczony i bierzmowany. Symbolizuje to potrójną misję ludu Bożego - królewską, prorocką i kapłańską.
Liturgia ta jest obrazem jedności Kościoła w diecezji.
Wieczorem we wszystkich kościołach parafialnych odprawiana jest uroczysta Msza Św. Wieczerzy Pańskiej, która rozpoczyna Triduum Paschalne. Tajemnicę tego wydarzenia wspaniale obrazują słowa pieśni "Uczta Pańska jest pamiątką tej wieczerzy przed wiekami, kiedy Jezus w noc ostatnią w ręce ludzkie był wydany".
Odprawiane tego dnia uroczystości kościelne symbolizują gromadzenie się uczniów Jezusa na Ostatniej Wieczerzy. Podczas wieczornej liturgii Wieczerzy Pańskiej biskupi i kapłani dokonują obrzędu umycia nóg, który symbolizuje służebny charakter kapłaństwa i realizację Chrystusowego testamentu "wzajemnej miłości". Zwyczaj ten nawiązuje do umycia nóg apostołom przez Chrystusa, co - jak zapisał św. Jan - stało się w Wieczerniku podczas Ostatniej Wieczerzy. Wówczas - według ewangelisty - Jezus powiedział: "Dałem wam (...) przykład, abyście i wy tak czynili, jak ja wam uczyniłem".
Ciekawostką jest, że papież Franciszek postanowił odprawić Mszę Św. Wieczerzy Pańskiej w jednym z rzymskich poprawczaków. Obecni będą na niej wyłącznie młodociani więźniowie. Tak zarządził Ojciec Święty, który chce, by młodzi wiedzieli, że przybywa on tylko dla nich.
Po Wieczerzy Pańskiej Najświętszy Sakrament jest przenoszony do Ciemnicy - symbolizującej więzienie, do którego wtrącono Jezusa. Przy ciemnicy odbywa się adoracja. W czasie czuwania wierni rozważają ostatnie chwile Jezusa przed męką i śmiercią na krzyżu.
Najstarszy dokument opisujący liturgię Wielkiego Tygodnia w Jerozolimie z IV w. mówi o dwóch Mszach w Wielki Czwartek. Podobnie było w V wieku w Rzymie za czasów papieża Leona. W obu przypadkach, oprócz Mszy Wieczerzy Pańskiej, odprawiano Msze pojednania pokutników i poświęcenia olejów. Później utarł się zwyczaj odprawiania jednej Mszy, podczas której biskup święcił również oleje. Dawną praktykę przywróciła reforma papieża Piusa XII.
Obecnie dwie Msze w Wielki Czwartek odprawia się tylko w kościołach katedralnych. W innych kościołach - zgodnie z tradycją - wolno w tym dniu odprawić tylko jedną Mszę w godzinach wieczornych, nazywaną Mszą Wieczerzy Pańskiej. Właśnie ta liturgia rozpoczyna okres Triduum Paschalnego, które jest szczytem roku liturgicznego. Triduum pozwala nam w szczególny sposób uczestniczyć w tajemnicy męki, śmierci i zmartwychwstania naszego Pana Jezusa Chrystusa.
W obrządku greckim Msza św. sprawowana w Wielki Czwartek jest wigilijną Mszą Wielkiego Piątku, czyli Wigilią Paschy Chrystusa Ukrzyżowanego. Wieczorne nabożeństwo w Wielką Sobotę jest z kolei nazywane Wigilią Paschy Zmartwychwstania. Ta sama myśl przyświeca odnowionej liturgii rzymskiej, gdyż Msza Wieczerzy Pańskiej zastępuje nieszpory i stanowi początek Triduum Paschalnego.
Triduum Paschalne stanowi jedną, nierozerwalną całość i kończy się nieszporami niedzieli wielkanocnej. To najważniejszy okres roku liturgicznego.
Wojciech Teister / PAP